کلیساگردی در آذربایجان شرقی / کلیسای سنت استپانوس؛ جاذبه‌ای تماشایی در غرب ایران

تودی تریپ: کلیسای سنت استفانوس یکی از مهمترین کلیساهای ایران است که به نام یکی از مبلغان مسیحیت نامگذاری شده است. این کلیسا پس از کلیسای کارا، دومین کلیسای مهم ارامنه در کشور است.

کلیسای St. استپانوس در شهر جلفا در استان آذربایجان شرقی و در کنار رود ارس در تپه‌هایی به نام ماغرد ساخته شده است.

بازدید از کلیسای سنت استفان

این کلیسا یکی از کلیساهای ارامنه ساکن ایران است که در دل تپه ای مشرف به رود ارس در نزدیکی مرز شمال غربی ایران قرار دارد. این کلیسا به «سنت استفانوس» اولین شهید مسیحیت نیز معروف است.

چهره استفان یا استپانوس برای ادیان مختلف مقدس است و به همین دلیل است که کلیساهای زیادی با همین نام در سراسر جهان وجود دارند.

تاریخ دقیق ساخت کلیسای سنت استپانوس مشخص نیست، اما کارشناسان به دلیل استفاده از تزئینات خاص و سبک معماری خاص قدمت این بنای باشکوه را به قرن دهم تا دوازدهم نسبت می دهند. ارزش تاریخی و هنری این کلیسا باعث شد که سنت استفان در سال 2006 به عنوان یکی از سه کلیسای مهم ارامنه ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت برسد.

کلیسای سنت استفان از سه بخش اصلی تشکیل شده است. قسمت اول آن نمازخانه است که در زیر گنبد بلند بنا قرار دارد، محراب کلیسا و نمازخانه ارامنه نیز در همین قسمت قرار دارد. دیوارهای این قسمت را نقاشی های دیواری و نقاشی های دیواری از قدیسان و فرشتگان زینت داده است.

قسمت دیگر St. استپانوس که «فر دانیل» نام داشت برای اقامت و استراحت مسافران در نظر گرفته شده بود و همچنین به عنوان سالن اجتماعات برای برگزاری برخی مراسم مذهبی مانند غسل تعمید استفاده می شد.

قسمت آخر برج ناقوس سنت استپانوس است که به مرور زمان بسیار آسیب دید و در اوایل دوره قاجاریه در دوره عباس میرزا بازسازی شد و ناقوس آن برای مرمت به ایتالیا فرستاده شد اما هرگز به ایران بازنگشت.

دیوارهای بیرونی و اطراف کلیسا نیز با نقش برجسته های زیبایی تزئین شده است که از آن جمله می توان به پرتره مریم، تولد مسیح، سنگسار استفانوس مقدس و مصلوب شدن مسیح و همراهانش اشاره کرد. سنگ قبرها و سر در ورودی کلیسا دارای کتیبه های ارزشمندی به زبان ارمنی است.

جاده مرزی شهر جلفا خروجی دارد که با تابلو مشخص شده و شما را به کلیسای سنت می رساند. استفان

بازدید از کلیسای سنت استفان همه روزه از ساعت 9 صبح تا 7 بعد از ظهر امکان پذیر است. علاوه بر این با توجه به قرار گرفتن کلیسای سنت استپانوس در موقعیت جغرافیایی خاص و مرزهای رودخانه ارس و شرایط آب و هوایی، می توانید در فصل زمستان تا ساعت 17 از این کلیسا دیدن کنید.

بخشی از تاریخ کلیسای سنت استفان در موزه آن بیان شده است. این موزه از دو بخش اصلی و فرعی تشکیل شده است. بخش اصلی مجموعه ای از آثار به دست آمده از محوطه کلیسا مانند کتیبه ها و عکس هایی از مکاتبات تاریخی کلیسا را ​​به نمایش می گذارد.

در قسمت کناری موزه، کلیساهای تاریخی ارامنه ایران به صورت عکس و ماکت سنگی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

معماری جالب کلیسای سنت استفان

کلیسای سنت استپانوس ساختمانی استوانه ای شکل با گنبدی مخروطی و حصار سنگی و هفت برج دیده بانی است که در دل کوه و در محوطه ای سرسبز با سنگ های صورتی، قرمز و سفید ساخته شده است. در واقع این کلیسا آمیزه ای از معماری اورارتویی، اشکانی و رومی است. دیوارهای بیرونی کلیسا نیز با سنگ های تراشیده و دیوارهای داخلی کلیسا با گچ پوشانده شده و همچنین دارای نقاشی های زیبایی است. سنت استفان دو ورودی دارد:
ورودی غربی: بالای آن بالکن برای آواز گروه کر است.
ورودی جنوبی: از بیرون برج ناقوس دیده می شود.

گنبد 16 ضلعی
اولین چیزی که با ورود به این کلیسا جلب توجه می کند گنبد 16 ضلعی آن است که با هنرهای هندسی و اسلامی تزیین شده است. هر ضلع گنبد از ترکیب سه نیم ستون ایجاد شده و در انتها به سرستون های زیبا می رسد. در هر طرف، یکی در وسط، پنجره ای به گنبد و صحن کلیسا باز می شود که نور طبیعی را به داخل حیاط می رساند.
حیاط اصلی کلیسا

حیاط اصلی کلیسا نیز به شکل صلیب است و از سه قسمت تشکیل شده است:

هشتی بر روی دو ستون و دو نیم ستون ساخته شده است و محل عبادت در پشت هشتی و زیر گنبد اصلی قرار دارد. محراب نیز در قسمت شرقی عبادتگاه و بالای کف بنا قرار دارد. نقاشی ها و موزاییک ها در همه جای حیاط کلیسا دیده می شود. از جذاب ترین قسمت های این قسمت می توان به نقش برجسته های حواریون، اولیای الهی و فرشتگان اشاره کرد.
برج ناقوس
در قسمت جنوبی کلیسا یک برج ناقوس دو طبقه وجود دارد که بر روی 4 ستون از سنگ قرمز قرار گرفته است. در طبقه دوم برج 8 ستون منشوری کوچکتر وجود دارد که گنبد هرمی شکل بر روی آنها قرار دارد. در بالای گنبد برج ناقوس نیز یک صلیب فلزی وجود دارد.

اجاق دانیال
در دیوار شمالی کلیسا سالنی به نام Danilova Pešt وجود دارد. این انجمن دارای 3 بخش است:
کوره دانیال با دیواری از تالار جدا می شود و سالن اجتماعات در وسط و محل غسل تعمید نیز در انتهای شرقی تالار است و در این قسمت نیز میز غسل تعمید سنگی قرار دارد.