مدرسه امیر شاه ملک؛ بنایی شاخص در تربت جام

تودی تریپا _ خدمات توریستی: مدرسه امیرشاه ملک یکی از مکان های معروف تربت جام است.

موسس آن امیرشاه مالک ظاهراً در سال 829 هجری قمری درگذشته است. وی از سرداران بزرگ و معتبر تیمور گورکان بود که نام او در کتیبه مسجد شاه مشهد به چشم می خورد.

در حال حاضر در محل ساختمان امیرشاه ملک مدرسه ای وجود دارد که طلاب علوم دینی در آن درس می خوانند.

مدرسه ای برای تعلیم و تربیت علوم مختلف توسط امیرشاه مالک که از بزرگان تیمور بود ساخته شد و قسمت زیادی از این بنای ارزشمند ویران شد. اما بقایای این بنا نیز بسیار زیبا و مهم است.

شناخت تربت جام در خراسان رضوی

شهرستان تربت جام مرکز شهرستان تربت جام و در استان خراسان رضوی قرار دارد. فاصله این شهر با مرکز استان مشهد حدود 160 کیلومتر است.

تربت جام که در گذشته با نام هایی چون «بوزجان»، «بوزیگان»، «زم»، «جم» و «تربت شیخ جام» نیز شناخته می شد، در حال حاضر و بر اساس آخرین سرشماری حدود 95 هزار نفر جمعیت دارد. مردم و مساحت آن 8184 متر مربع است.

نزدیکترین شهرها به تربت جام، شهر تایباد در جنوب و شهر فریمان در شمال است.

تربت جام میزبان اقوام مختلفی است که مهمترین آنها فارس، ترکمن، عرب و بلوچ است، اما زبان غالب مردم این شهر فارسی است.

تربت جام از نظر تاریخی، فرهنگی و تجاری بسیار حائز اهمیت است.

این شهر در دوران حکومت صفویه از نظر نظامی نیز اهمیت زیادی یافت، هرچند در اواخر دوره صفویه مورد حمله افغان ها و ازبک ها قرار گرفت، اما با درایت «نادر کولی افشار» مانند سایر شهرهای شرقی ایران از هجوم پیروزمندان رهایی یافت.

این شهر در دوران حکومت قاجار نیز روزهای سختی را پشت سر گذاشت.

آثار تاریخی زیادی از دوران های مختلف در این شهر باقی مانده است که به آنها اشاره می کنیم.

یکی از مهم ترین جلوه های فرهنگی تربت جام، موسیقی آن است که بسیار قدیمی است.

در میان همه سازها «دوتار» رایج ترین ساز در بین مردم تربت جام است و مهارت های خوبی در نواختن این ساز دارند. موسیقی این شهر ریشه در آداب و رسوم قدیمی آن دارد.

موسیقی آوازی تربت جام دارای انشعاباتی مانند «قصه خوانی»، «ادامه خوانی»، «دبیتی خوانی» و بسیاری دیگر است.

از دیگر ویژگی‌های فرهنگی مردم تربت جام می‌توان به رقص‌های محلی آن‌ها اشاره کرد که دارای انواعی چون «حاتم»، «هپل بازی» و «چوب بازی» بوده و از دیرباز در این منطقه رواج داشته است.

اهالی تربت جام نیز لباس محلی زیبایی دارند.

لباس محلی مردان تربت جام شامل «دستمالی» است که روی «کلاه قرصی» گذاشته و روی سر می‌گذارند، به علاوه لباسی به نام «جلیقه» یا «چل تریزه» و همچنین شلوار گشاد. که به آنها «تنبان» نیز می گویند. گفته می شود تشکیل می شود.

علاوه بر اینها، کشاورزان می توانند از «روسری کمری» برای کمر و «چکشی» روی ساق پا استفاده کنند.

به کفش هایی که استفاده می کنند «گالش» نیز می گویند. در مورد پوشش سنتی زنان تربت جام باید گفت که این لباس شامل «چارگاد» سفید و روسری به نام «لچک» بر سر و لباسی زیبا از دوره چین است.

مدرسه امیرشاه ملک; جالب و دیدنی

امروزه اثری از بنای معروف به مدرسه امیرشاه ملک نیست.

اما بنا به اعتقاد برخی محققین از جمله گلمک، این بنا در ضلع جنوبی مجموعه وجود داشته و اکنون ساختمان جدیدی جایگزین آن شده است.

این محقق که تحقیقات خود را در مورد ادوار ساخت بقعه شیخ جام منتشر کرده است، با تکیه بر متن کتاب مقامات، تأسیس این مدرسه را در سال 846 هجری قمری ذکر می کند.

به گفته وی، امیرشاه مالک در سال 829 هجری قمری درگذشت.

از این رو نام ذکر شده در این کتاب امیرشاه ملک از سرداران بزرگ و معتبر تیمور گورکان بوده که نام وی در کتیبه مسجد شاه مشهد به چشم می خورد.

او در اکثر لشکرکشی‌ها و جنگ‌های مهم تیمور را همراهی کرد و زمانی سرپرستی آق بیک پسر شاهرخ را برعهده داشت و بعداً فرمانروای خوارزم شد و تا پایان عمر (۸۲۹ ه.ق) در آن قسمت بود. .

برنارد آکین، متاثر از گزارش گلمبک، تاریخ پایه گذاری بنا را سال 846 هجری قمری دانسته و به این نکته اشاره کرده است، نقشه ای که توسط (مک کول) در سال 1938 ترسیم و توسط دونالد ویلبر منتشر شده است، ایوانی محصور با مجموعه ای از طاق ها در نزدیکی فیروزشاهی نشان داده شده است. مدرسه.

وی در کتاب (معماری تیموریان در خراسان) به عکس پیش از تخریب بنا که توسط (گدارد) منتشر شده اشاره می کند و به ایوان مخروبه پشت ایوان ورودی با طاق آجری مثلثی که احتمالاً دارای تزئینات کاشی کاری بوده است اشاره می کند.

در حال حاضر در محل ساختمان امیرشاه ملک مدرسه ای وجود دارد که طلاب دینی در آن درس می خوانند.