دریاچه بختگان نی ریز کجاست؟
تودی تریپ: دریاچه باختگان نی ریز این دریاچه بزرگترین دریاچه استان فارس است. این دریاچه در خشکسالی های اخیر به شدت آسیب دید.
دریاچه باختگان نی ریز این تالاب از با ارزش ترین تالاب های منطقه و استان فارس است که ارزش اکولوژیکی بسیار بالایی دارد.
دریاچه باختگان نی ریز مساحت آن در حدود 3500 کیلومتر مربع است و رودخانه های سیوند و کر منبع اصلی انرژی هستند.
رودخانه سیوند در مسیر خود به رودخانه کر متصل می شود و سپس وارد دریاچه بختگان می شود.
در این دریاچه جزایر کوچک زیادی وجود دارد. احداث سد، حفر چاه های غیرمجاز و همچنین خشکسالی های چند سال گذشته به این دریاچه آسیب جدی وارد کرده و در مقاطعی آن را به بیابانی خشک تبدیل کرده است.
آشنایی با دریاچه بختگان
دریاچه های بختگان و طشک دو فرورفتگی کوهستانی هستند که ارتفاع آنها از سطح دریای آزاد حدود 1558 متر است.
دریاچه بختگان که در غرب نی ریز قرار دارد، فرورفتگی درازی به طول حدود 70 تا 100 کیلومتر با جهت شمال غربی – جنوب شرقی است و مساحت آن حدود 2000 کیلومتر مربع است.
سواحل این دریاچه پوشیده از رسوبات تبخیری سفید رنگ است، اما رنگ آن در سواحل نزدیک سنگ های افیولیتی تیره تر است.
دریاچه تشک با وسعتی حدود 800 کیلومتر مربع در شمال غربی دریاچه بختگان و 160 کیلومتری شرق شیراز واقع شده است. تنها ارتباط این دو دریاچه از طریق دلتای رودکور است که بخشی از آن به دریاچه بختگان و بخشی دیگر به دریاچه طشک می ریزد.
در این دو دریاچه تعدادی جزیره کوچک و بزرگ و شبه جزیرهای از رادیولاریت، سنگهای پلاژیک و آهکهای ساروک وجود دارد که مهمترین آنها جزایر نرگس و گنبان (در دریاچه طشک) و جزیره منک در دریاچه بختگان منطقه است. که بستگی به شرایط سالیانه بارندگی دارد.
بلندترین نقطه جزیره گونگبان 1734 متر از سطح دریا ارتفاع دارد که حدود 185 متر از سطح دریاچه بالاتر است.
دریاچه طشک عمق کمتری نسبت به بختگان دارد و در فصول خشک ارتباط آن با بختگان قطع می شود.
منبع اصلی آب این دو دریاچه «رودکور» است که از کوههای بررفتاب و موسیخانی در 50 کیلومتری جنوب غربی دهبید و شمال غربی مرودشت پس از تلاقی رودخانه شادکان (شادکام) و عبور از دشت مرودشت سرچشمه میگیرد. دریاچه های تکات
مقدار قابل توجهی آب از طریق چشمه سرخا وارد دریاچه ها می شود که از آهک ها و دولومیت های اطراف دریاچه سرچشمه می گیرد.
ویژگی های جالب دریاچه بختگان
به دلیل قرار گرفتن نیریز در میان کوه های مرتفع، این منطقه از رطوبت کمتری برخوردار است، اما دریاچه بختگان نیریز کمبود رطوبت این منطقه را جبران کرده و باعث رویش درختان و مزارع اطراف شده است.
خشک شدن بختگان با مخاطرات زیست محیطی مختلفی در این منطقه مواجه است.
دریاچه بختگان مکان مناسبی برای پرندگان مهاجری است که از سیبری و روسیه می آیند. فلامینگو، اردک، غاز، درنا، کبوتر دریایی و مرغ تنها بخشی از پرندگان مهاجر بختگان هستند.
درناهای مهاجر اصلی ترین ساکنان فصلی بختگان بودند که با وجود خشک شدن دریاچه همچنان به تالاب بختگان می آیند.
وجود زمین های کشاورزی در نواحی نزدیک دریاچه باعث شده تا جرثقیل های مهاجر بتوانند با وجود کاهش محسوس سطح آب دریاچه غذای خود را تامین کنند، اما سایر پرندگان دیگر قادر به ادامه زندگی در دریاچه نبوده و آن را ترک کرده اند. .
خشک شدن این دریاچه نمک باعث پیدایش نمکزار بزرگی در منطقه شده و گرد و غبار زیادی را ایجاد می کند.
این دریاچه زیستگاه زمستانی پرندگان مهاجر روسیه، دشت های سیبری و برخی مناطق دیگر کشورمان است.
در سال های پرباران فلامینگوها، درناها، کبوترهای دریایی، اردک ها، اردک ها و غازها در این منطقه فرود می آیند و زمستان می گذرانند.
دریاچه بختگان نی ریز همچنین رطوبت هوا را در فصل تابستان افزایش می دهد و به دلیل ارتفاع زیاد کوه های اطراف شهر نی ریز، رطوبت حاصله در هوای همان منطقه باقی می ماند و منجر به باردهی انجیر، بادام شده است. رز و درختان زیتون در کوهستان را می توان به نوعی آبیاری مصنوعی کوه نامید.
دریاچه بختگان در 160 کیلومتری شیراز و 10 کیلومتری نی ریز قرار دارد. محل تلاقی این دو دریاچه در میان کوه های پیچگان قرار دارد و در تمام طول سال دارای آب است. در سال های اخیر فعالیت هایی برای احیای این دریاچه صورت گرفته است.
از سال 1351 با ساخت ده ها سد، آب رودخانه کر دیگر به دریاچه نی ریز بختگان نمی رسد.
از آن زمان تاکنون، تنها راه آب روان بختگان، آبگرفتگی اطراف آن است.
در سال ۱۳۷۴ با ساخت سد سیوند در تنگه بالاگی راه همان سیلاب ها نیز بسته شد و گلوی مردم بیچاره از تشنگی خشک شد. همچنین در سال 1385 با ساخت سد ملاصدرا، عقب آن برای تخریب بختگان بسته شد.
جالب است بدانید که در قسمت شمال غربی دریاچه بختگان دریاچه دیگری به نام «طشک» وجود دارد و این دو دریاچه همیشه به هم متصل بوده اند. با سدسازی این تداوم از بین رفت و نه تنها بختگان که باعث خشکی و شوری در طسخ نیز شد.