خانه بروجردی ها؛ خانه افسانه ای در کاشان

تودی تریپ: در بسیاری از منابع معتبر تاریخی از شهر کاشان به عنوان قدیمی ترین شهر جهان یاد شده است. این شهر که زادگاه یکی از قدیمی ترین تمدن های جهان است، در جهان بسیار محبوب است.

شهر زیبای کاشان مهد تمدن ایرانیان است که دیدنی های تاریخی فراوانی دارد. یکی از مهم ترین بناهای تاریخی این شهر عمارت های تاریخی آن است.

خانه تاریخی بروجردیس یکی از قدیمی ترین و زیباترین خانه های تاریخی است که در منطقه سلطان میراحمد واقع شده است.

معماری خانه بروجردی

خانه بروجردی معمولاً دو طبقه است. اما در قسمت جنوبی شامل سه طبقه به همراه زیرزمین است. زیربنای خانه بروجردی ها 1000 متر مربع و مساحت کل آن 1700 متر مربع است.

بالای تالار اصلی خانه سقفی گنبدی شکل است. همین طراحی و ظاهر خانه بروجردی ها دلیل مقایسه این بنا با ساختمان های ساخته شده توسط گائودی در بارسلون است.

مصالح به کار رفته در ساخت خانه بروجری، پنجره های رنگارنگ در اتاق ها، تالارها و حیاط ها، نقاشی روی دیوارها و سقف، گچ سیمان و معماری خارق العاده ایرانی بر روی دیوارها، همه اینها آن را به یک شاهکار معماری تبدیل کرده است.

مصالح اصلی آن خشت خام است و تمامی عناصر اصلی ساختمان (سقف ها، دیوارها و پوشش ها) از خشت خام با گل یا گچ یا ترکیبی از اینها ساخته شده است.

در نماها و ازاره ها (قسمت پایینی دیوارها) از آجر هاتایی با اشکال و طرح های مختلف استفاده می شود و نمای بدنه ها با گچ های مختلف کاهگلی شده است.

دیوارهای بیرونی و سقف آن کاهگلی است. در برخی از قسمت هایی که نیاز به ایجاد روکش صاف یا در معرض نیروی کششی وجود دارد، از چوب به میزان محدودی استفاده می شود.

از این چوب ها در قسمت هایی مانند ستون های تزئینی ایوان و سقف مسطح راهروهای کنار ایوان اصلی استفاده شده است.

بیش از 150 معمار و هنرمند در ساخت خانه بروجردی ها همکاری داشتند. استاد و معمار معروف قرن سیزدهم «علی مریم کاشانی» طراح و سازنده اصلی این خانه تاریخی بوده است. خانه طباطبایی ها و تیمچه امین الدوله واقع در بازار میانچال کاشان نیز از دیگر آثار این معمار چیره دست به شمار می رود.

تزیین فضای داخلی خانه با نقاشی ها و کنده کاری های پیچیده یکی از ویژگی های منحصر به فرد خانه بروجردی است که ظاهری مجلل و هویت خاصی به آن بخشیده است. در گچ بری خانه بروجردی نیز به شغل و تجارت صاحب خانه اشاره شده است و نشانه هایی از کسب و کار صاحب نازنی در آن دیده می شود.

این نقاشی ها و گچ بری ها زیر نظر مؤسس اولین مکتب نقاشی ایران یعنی «میرزا ابوالحسن غفاری کاشانی» ملقب به صنیع الملک و برادرزاده اش «میرزا محمدخان غفاری کاشانی» ملقب به کمال الملک به پایان رسید.

استفاده از گچ به عنوان ماده ای ارزان و در عین حال کاربردی در میان صنعتگران و معماران مجرب کاشان رواج داشت و این یکی از تکنیک های قدیمی مربوط به دوران پیش از اسلام به شمار می رود.

در ساخت خانه های بروجردی و تزئین سقف و دیوارها از گچ، خشت نرم، کاه الک شده و کاه نهایی استفاده می شود. همچنین در قسمت هایی از خانه که باید تخت را می پوشاندند یا در معرض نیروی کششی قرار می گرفتند از چوب نیز استفاده می شد.

قسمت اعظم فضای داخلی خانه بروجردی ها با آینه کاری و نقاشی پوشیده شده است. آینه های داخلی و تزیینات بیرونی خانه بسیار جذاب بوده و توجه دوستداران معماری را در سراسر جهان به خود جلب کرده است.

نقاشی های رنگ روغن و آبرنگ متعددی از شاهان قاجار با الهام از سبک های روسی و اروپایی در سراسر خانه به چشم می خورد.

برج بادی خانه بروجردی

خانه بروجردی ها علاوه بر معماری زیبا و شگفت انگیز با توجه به شرایط اقلیمی کاشان که منطقه ای کویری است طراحی و ساخته شده است. به گونه ای که در روزهای گرم تابستان هوای خنک و مطبوع از طریق بادگیرهایی که در پشت بام ساختمان تعبیه شده به زیرزمین هدایت می شود و باعث خنکی و تعادل داخل ساختمان می شود.

بادگیر و بادگیر خانه های بروجردی کاشان آجری است. در پشت بام خانه 3 بادگیر به شکل هلالی به طول 40 متر (دو بادگیر بالای سالن اصلی و یکی دیگر در قسمت ورودی) تعبیه شده است.

وظیفه این پنکه ها تهویه هوای داخل خانه و خنک سازی فضای داخلی خانه است. این آسیاب‌های بادی یکی از زیباترین و شگفت‌انگیزترین معماری‌های ایرانی به شمار می‌روند که به نمادی از شهر کویری کاشان تبدیل شده‌اند.

تخته های هوای آجری عمارت از پشت بام خانه تا زیرزمین ادامه دارد و توسط مجاری معروف به ناکش به هم متصل می شوند. این کانال ها در زیر زمین حفر شده و به آب های زیرزمینی متصل می شوند.

یکی از بی نظیرترین آثار تاریخی ایران که شهرت جهانی دارد در دل منطقه کویری کاشان ساخته شده است.

عمارتی عظیم با معماری بدیع و چشم نواز که قدمت آن به دوره قاجار می رسد. بنایی که ساخت آن 18 سال به طول انجامید و معمارانی چون علی مریمی کاشانی و هنرمندانی چون صنیع الملک و کمال الملک در ساخت آن نقش داشتند.

خانه بروجردی کاشان نمادی از یک خانه اصیل ایرانی است و یکی از جاذبه های تاریخی و گردشگری کاشان به شمار می رود. در بازدید از خانه بروجردی ها در تمام لحظات به ریزه کاری ها و ظرافت هایی که استفاده می شود توجه کنید.

از بدو ورود با این همه ذوق و خلاقیت هنری شگفت زده خواهید شد و از تماشای شاهکار بی نظیر معماران ایرانی لذت خواهید برد.