برج مهم و زیبای چهل دختر در دامغان

تودی تریپ: خوشبختانه سازندگان این سازه گرانبها آن را به گونه ای ساخته اند که حتی پس از گذشت بیش از هزار سال از ساخت همچنان بسیار بادوام است و هیچ اثری از فرسودگی و آسیب در آن دیده نمی شود. برج دری کوچک به سمت جنوب دارد و کتیبه ای گچ بری آن نمایان است. کتیبه به خط کوفی است و به نظر می رسد نام بنی بر آن حک شده است.

آشنایی با برج زیباتر چهل دختر دامغان

موقعیت برج و سبک معماری آن دارای ویژگی هایی است که در ادامه به شرح آنها می پردازیم:

از آنجایی که سطح زمین برج کمی پایین تر از زمین های همسایه است، بنای برج از دور دیده نمی شود. از طرفی قرار گرفتن این برج در پشت امامزاده باعث شده این بنای تاریخی از دید عموم پنهان بماند.

برج چهل دختر دامگان می چرخد ​​و بدنه آن به شکل استوانه است و در ساخت آن از اصول ریاضیات استفاده شده است. مصالح به کار رفته در آن آجرهای ظریفی است که به طرز هنرمندانه ای در کنار هم چیده شده اند.

چیدمان این آجرها به گونه ای است که گویی بین آجرها ملات وجود ندارد. علاوه بر این، بدنه استوانه ای شکل برج به تدریج قطر آن را از پایین به بالا تغییر می دهد که ساختار بسیار جالبی است. قسمتی از بدنه برج به در ورودی اختصاص دارد که 2.5 متر ارتفاع و 2 متر عرض دارد. این ورودی شبیه یک هشتی کوچک است.

در دو طرف ورودی، ستون‌های استوانه‌ای کوچکی قرار دارد که طاق‌های هلالی زیبایی روی آن‌ها دیده می‌شود. این ستون‌ها بر روی پایه‌ای مربعی با ارتفاع 25 سانتی‌متر قرار گرفته‌اند، همچنین ستون‌های کوچک اطراف ورودی نیز به زیبایی تزئین شده‌اند. این تزیینات با آجرهای نیمه پوشیده شده با ملات ساخته شده است.

این بنای تاریخی در گذشته با استفاده از دو عنصر آب و خاک ساخته شده است. بناهایی که به این شکل ساخته می شوند بر اساس اصول معماری از معماری لخت ایرانی پیروی می کنند که با کمک آجر به کمال می رسد.

استفاده از خشت خام در بدنه این بنای گردان به مرور زمان و در اثر عوامل طبیعی باعث فروریختن قسمتی از آن شده است. مردی به نام «ابو شجاع» سپس آن را با آجر بازسازی کرد و طرح اصلی را حفظ کرد. وی علاوه بر این مرمت، سقفی گنبدی نیز برای آن تعبیه کرد.

اکنون این برج دارای گنبدی بزرگ است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. علاوه بر این، از دیگر ویژگی های جالب این برج استفاده از نقوش هندسی و خوشنویسی در بدنه آن است. این نقوش مربوط به قرن 11 و 12 میلادی است که برای تزئین مدارس، مساجد و مقبره ها استفاده می شد.

ارتفاع این برج از زمین تا بالای گنبد 15 متر، قطر داخلی آن 5.5 متر و محیط بیرونی آن 23 متر است. در قسمت بیرونی برج کتیبه ای وجود دارد که در آن نام سازندگان در کوفه نوشته شده است. ورودی برج که در قسمت جنوبی آن قرار دارد در کوچکی است که بالای آن کتیبه ای گچ بری شده است.

بر روی این کتیبه نام خالق اثر به خط کوفی دیده می شود. با عبور از این ورودی در مرکز برج، مقبره ای گچ بری دیده می شود که صاحب آن مشخص نیست.

نمای داخلی برج چهل دوشیزه

طرح داخل برج مدور و بدنه آن مانند نمای بیرونی استوانه ای است. در داخل برج با پوششی به شکل گنبدی پنهان شده و در مرکز این گنبد سوراخی مسدود دیده می شود. تمام بدنه با گچ و کف آن با آجر پوشیده شده است. همانطور که قبلا ذکر شد، داخل برج قبر ساده ای وجود دارد که در داخل ساختمان برج نمی گنجد و به نظر می رسد مدتی پس از ساخت برج در این قسمت قرار گرفته باشد. معماران و باستان شناسان ساخت بناهایی را که از ترکیب دو عنصر آب و خاک تشکیل شده است را معماری لخت ایرانی می دانند و معتقدند این نوع معماری شگفت انگیز با آجرکاری به کمال می رسد. آنها بر این باورند که ساخت آجرهای مقاوم در برابر آب، فشار و رنگهای متنوع و متفاوت بر اساس تجربه آنها به صورت کاملا آگاهانه محقق خواهد شد و از علم شناخت نوع خاک و ترکیبات آن بهره مند خواهند شد.

آجرکاری با استفاده از آن در ساختمان می توان هنرمندی و ذوق و سلیقه افرادی که کار را انجام داده اند مشاهده کرد. ذوق و هنری که با ارائه نماهای تزیینی متناسب با شکل و بدنه کلی ساختمان نمایان می شود و مخاطب را از بین می برد. این زیبایی و این هنر در برج چهل دختر دامغان به خوبی اجرا شده و به اوج و کمال خود رسیده است. علاوه بر این در این اثر قدیمی به جای تصویر برای تزیین از خوشنویسی استفاده شده است که یکی از ویژگی های معماری ایرانی در قرون وسطی است. دورانی که ایرانیان و هنرمندان ایرانی از خط کوفی برای نوشتن و تکلم معمولی استفاده می کردند و این نوع تزیینات در برج چهل دوشیزه تقدس بی نظیری را در تزئینات به ارمغان آورد. بر اساس اسناد و متون ثبت شده، به نظر می رسد که این برج مانند بسیاری از بناهای قرون وسطی که عمدتاً برای مقبره ها، مقدسات و بناهای تاریخی ساخته شده اند، به عنوان یک مقبره خانوادگی ساخته شده است.