آرامگاهی زیبنده در مراغه

تودی تریپ: بقعه شیخ رکن الدین مراغه یکی از بناهای تاریخی و آرامگاه های مهم مراغه است که از دیدنی های استان آذربایجان شرقی به شمار می رود. این بقعه در تاریخ 30 بهمن 1386 هجری شمسی با شماره 21080 به ثبت ملی رسیده است. در کنار آرامگاه، موزه ایلخان مراغه قرار دارد که برای علاقه مندان به تاریخ، ادبیات و شعر، معماری و حتی عرفان می تواند جالب و جذاب باشد.

معرفی آرامگاه اوحدی مراغه ای

آرامگاه رکن الدین اوحدی در سال 1352 هجری شمسی توسط هیئتی به نام «تعمیر مقبره اوحدی» (گروهی از معماران) مرمت شد. گنبد بتنی زیبایی به جای قبر قبلی در وسط باغ ساخته شد و سنگ مقبره قبلی به موزه کنار آرامگاه منتقل شد. در حال حاضر محل مقبره در وسط باغ خودنمایی می کند.

آرامگاه اوحدی مراغه در 30 بهمن 1386 هجری شمسی در اجرای ماده 1 قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و نظام اجرایی آن به ثبت ملی رسیده است. در کنار این آرامگاه مقبره دیگری متعلق به پیرمردی به نام سرخوش بیگ است که همزمان با اوحدی می زیسته است.

اوحدین بن حسین اصفهانی در حدود سال 673 هجری قمری در مراغه به دنیا آمد. از آنجایی که اوحدی در ماراژ به دنیا آمد و درگذشت، به ماراج معروف شد. رکن الدین اوحدی عارف، عارف و شاعر ایرانی پارسی بود که در قرن هفتم و هشتم هجری قمری می زیست. رکن الدین علاقه زیادی به تصوف و عرفان داشت و از پیروان ابوحامد اوحدالدین احمد کرمانی بود و نام خانوادگی خود را از نام او گرفته بود. اوحدی معاصر ایلخان مغول سلطان ابوسعید بوده و آرامگاه او در شهر مراغه قرار دارد.

در مورد مذهب عهدی نظرات مختلفی مطرح شده و نظر خاصی وجود ندارد که بتوان به آن استناد کرد. تنها در دیوان او می توان به امامان شیعه اشاره کرد. سید نفیسی نیز با اشاره به خلفای راشدین در آیات خود آن را به عنوان مذهب شافعی اهل سنت مطرح کرده است.

اوحدی شاعر هم بود و اشعار و آثار زیادی از او به جا مانده است. از جمله آثار او می توان به جام جم که شامل مثنوی های اوست اشاره کرد. منطق عاشقان که شامل نامه های عاشقانه او و دیوان از دیگر آثار اوست.

معماری آرامگاه اوحدی مراغه ای

آرامگاه اوحدی و موزه آن دارای سازه‌ای مدرن و بتنی است که بین سال‌های 1353 تا 1357 هجری قمری توسط انجمن ملی آثار ایران بر قبر این شاعر مشهور قرن هفتم و هشتم هجری قمری قرار گرفته است. مقبره رکن الدین مربع شکل و بر روی سکویی قرار گرفته است. سطح بقعه حدود سه پله بالاتر از سطح باغ و کف آن سنگفرش است. محوطه باغ نیز با بلوک های سیمانی سنگفرش شده است.

موزه ایلخانیان مراغه

موزه ایلخانیان مراغه در کنار مقبره شیخ اوحدی مراغه و در محوطه آرامگاه واقع شده است. ساختمان موزه مراغه در سال 1363 هجری شمسی همزمان با تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور به موزه مقدماتی مراغه تبدیل شد. در سال 1375 هجری شمسی مسئولان این مکان را به عنوان موزه تخصصی ایلخانیان مراغه افتتاح کردند تا بر روی آثار و با توجه به اهمیت نقش این شهر در دوره ایلخانی تمرکز کنند. موزه ایلخانیان مراغه شامل آثار ارزشمند سفال و کاشی، مجموعه کاملی از سکه های ایلخانی، اشیاء شیشه ای و فلزی و تعدادی نسخه خطی است.

تالار دیگر موزه علاوه بر آثار منحصربه‌فرد دوره ایلخانی، آثاری از پیش از میلاد و دوره‌های ساسانی، اشکانی و اسلامی مانند دوره صفویه دارد. کتیبه ها و ستون های مسجد شیخ بابا تیموری، توپ افشاریه، آثار رصدخانه مراغه و گنبد تاریخی مراغه، مجسمه مادر پیش از تاریخ، سکه های ساسانی و آثار مفرغ دوره اشکانی از ارزشمندترین آثار این تالار است.

مجموعه سکه

سکه های موزه ایلخانی مراغه کامل ترین مجموعه سکه های دوره ایلخانی در کشور به شمار می رود. سکه های طلا برای مصارف خاص ضرب می شد، ایام بایرام و جشن ها و سکه های مسی برای معاملات روزمره رواج داشت و مراغه، تبریز و سلطانیه از مراکز مهم ضرابخانه های دولتی بودند.

تنوع نقوش روی سکه های دوره ایلخانی نشان دهنده فرهنگ و تمدن آن عصر است و نقوش مذهبی و مظاهر ادیان و مذاهب مختلف بر روی آنها نشان از تفکر مذهبی مغول ها دارد. بر روی سکه های ایلخانی، متونی از آیات قرآن، لا الی الی الله، محمد رسول الله، اسامی خلفای برحق و در مدت کوتاهی متن علی ولی الله. و نام دوازده امام به حروف کوفی و ​​غیرسک حک شده است.

در سمت راست بخش سکه، بخش کتاب است. در این قسمت نمونه هایی از قرآن که برای اولین بار ترجمه شده است قابل مشاهده است. این قرآن‌ها بر روی کاغذ وارداتی از چین نوشته شده و تزئینات فراوانی دارند.

مجموعه سرامیک

هنر سفالگری دوره ایلخانی را می توان عصر طلایی سرامیک در دوره اسلامی نامید. یکی از وجوه تمایز سرامیک های این دوره، تنوع سفال سازی با تکنیک های مختلف سرامیک و تنوع تزئینات آن است. تزیینات سفال شامل انواع نقوش هندسی، نقوش گیاهی از برگ و طومارهای ضخیم گلی، نقوش حیوانات مانند غزال های دوان، ماهی، اردک و پرندگان، نقوش انسانی از رقص، بازی، شکار و کتیبه هایی از اشعار فارسی، ضرب المثل ها، نیایش های معروف و نقوش مخلوط .

از نمونه‌های بارز این بخش می‌توان به کارهای لعاب‌دار شفاف اشاره کرد که دارای نقوشی مانند حیوانی با سر انسان و چند قسمت حیوانی است. نقشی که یکی از نمادهای پیش از اسلام به شمار می رفت و در دوره ایلخانی مورد استفاده قرار می گرفت.

بخش شیشه ای

هنر شیشه گری در دوره ایلخانی به دلیل فرار شیشه سازان به مصر و سوریه رو به افول گذاشت. جام های موزه مراغه از نمونه های کمیاب آن دوران است که تزئینات مختلفی دارد.

بخش فلزی

در قسمت فلزی موزه ایلخانیان مراغه، نمونه های ارزشمندی از هنر فلزکاری دوره ایلخانی شامل انواع ظروف فلزی، پیه سوز برنزی و شمعدان های مفرغی وجود دارد که به روش های ریخته گری، تحریر و تذهیب ساخته می شد. در تزیینات این آثار صلابت و استحکام با پاهای محکم حیوانات و بالا رفتن و درخشندگی با فرم پرندگان نشان داده شده است.

منبع: کجارو