آتشکده کرکویه؛ از زیباترین آتشکده‌های ایران در سیستان و بلوچستان

تودی تریپ: آتشکده کرکویه که به آتشکده کرکوشا نیز معروف است در شهر هیرمند و در روستایی به همین نام قرار دارد. قدمت این بنا را به زمان کی خسرو نسبت می دهند و از آن به عنوان یکی از مهم ترین آتشکده های ایران یاد می شود.

این معبد با معماری دوره ساسانی شامل دو گنبد بزرگ بود که روی هر گنبد شاخ هایی مانند شاخ گاو بزرگ می ساختند و آتشدان زیر این دو گنبد قرار داشت. این بنا که خرابه‌های معبد (کرکو) نامیده می‌شود، در ۲۴ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۱۹ در فهرست آثار ملی ایران به‌عنوان یکی از بناهای شاخص استان سیستان و بلوچستان به ثبت رسیده است.

آشنایی با آتشکده کرکوک

آتشکده کرکو یکی از آثار قابل توجه شهر هیرمند دوره ساسانی است که بر اساس کتاب تاریخ سیستان «معبد گرشاسب و محل نگهداری آتش مقدس زرتشتیان» بوده است. دوره صادر می شود.

امروزه از این آتشکده بقایای دیواری از آجرهای ساسانی به ابعاد 70×50 باقی مانده است که نمونه ای از این آجرها در موزه منطقه جنوب شرق زاهدان در معرض دید عموم قرار دارد. مشاهده می شود که کتیبه های گچ بری و گچبری وجود دارد.

بقایای آتشکده کرکوک در 24 دی 1310 به شماره 119 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. این بنا در کیلومتر 25 جاده زابل دوست محمد و در مرکز روستای کرکو واقع شده است.

آتشکده کرکویه یا آتشکده کرکوشا یکی از آتشکده های معتبر دوره ساسانی در شرق ایران است که در شهر هیرمند و در مرکز روستایی به همین نام واقع شده است. این بنا در نزد مردم محلی به گنبد رستم نیز معروف است و به آن احترام می گذارند.

این بنای باستانی در سال 1308 همزمان با شهر سوخته و محوطه تاریخی کوه خواجه در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. آتشکده کرکو پس از آتشکده های آذرگشنسب، آذرفرنابگ و آذربرزین مهر، مهم ترین آتشکده دوره ساسانیان است.

آتشکده کرکوی در 25 کیلومتری زابل تا جاده هیرمند از بلوار فرودگاه و روستای شندل قرار دارد. این آتشکده که به آن آتشکده کرکوشاه نیز می گویند، در کنار و چسبیده به روستای کریم کالو در ۸ کیلومتری شهر دوست محمد شهرستان هیرمند در اراضی باتلاقی سیستان و نزدیک مرز ایران و افغانستان قرار دارد.

این بنا و کارهای پل در شهر هیرمند در روستای کرکو و در کنار روستای کریم کالو قرار دارد.

ویژگی های آتشکده کرکو در سیستان و بلوچستان

آتشکده کرکوی یکی از معتبرترین آتشکده های دوره ساسانی در شرق ایران است که بر اساس تحقیقات باستان شناسی از قرن سوم پیش از میلاد تا قرن هفتم هجری به طور مداوم روشن شده و سرانجام به دستان برای همیشه خاموش شد. مغول ها

اکنون بخش های کمی از این مکان باقی مانده است. تأخیر آتشکده کرکویه را به زمان کی خسرو نسبت می دهند و طبق روایات کرکویه تا قرن هفتم هجری سکونت داشته است. کرکویه سیستان پلی آجری است که از آنجا به عنوان حوضی در جاده زرنگ به هرات وصف شده است و بر فراز این تپه آتشکده کرکویه قرار دارد که نزد زرتشتیان بسیار مقدس بوده است. در واقع کرکویه سیستان را به هرات متصل می کند.

امروزه در میانکونگی و نزدیک مرزهای ایران و افغانستان بقایای آثار کرکوشا و تاهتا پل دیده می شود. تخته پل یک پل خشتی بوده که قسمت اعظم آن به کلی ویران شده و به نظر می رسد همان پلی باشد که در شرح جاده زرنگ به هرات ذکر شده است.

آنچه از این اثر باستانی باقی مانده، بقایای یک دیوار آجری بسیار فرسوده در دامنه‌های شمال غربی تپه است، بقایای یک برج دفاعی نیز قابل شناسایی است. آتشکده کاراکویه نزد زرتشتیان بسیار مقدس بوده است، این آتشکده تا قرن هفتم هجری که قزوینی آن را توصیف می کند بسیار زیبا و زیبا بوده است.

این بنا یکی از مهم ترین آتشکده های ایران است و پرستندگان آن از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند، چنان که در تاریخ نوشته شده است که فردوسی برای نگارش شاهنامه و مطالعه خود نزد پرستنده این آتشکده آمده است. این بنای باستانی در سال 1308 همزمان با شهر سوخته و محوطه تاریخی کوه خواجه در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

بر روی این تپه بنایی از اواخر دوره قاجار نیز وجود دارد که اتاق های آن با گچ بری سیمانی تزئین شده است. تپه باستانی آتشکده کرکوی در شهرستان مرزی هیرمند در شمال سیستان و بلوچستان قرار دارد. همانطور که گفته شد آتش این آتشگاه پیوسته می سوزد و زرتشتیان معتقدند این آتش «هوش گرشاسپ» است.

آتشکده کرکوی در گذشته معبد گرشاسب بوده است و در کتاب تاریخ سیستان علت بنای آتشکده کرکوی و سرود معروف آن ذکر شده است. سرود آتشکده کرکوی یکی از کهن ترین و زیباترین اشعار شش هجایی اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی به گویش محلی سیستان است که بر اساس یکی از سنت های حماسی کهن خلق شده است.

سرود این آتشکده یکی از زیباترین سرودهای مذهبی زرتشتیان است که هنگام روشن کردن اجاق های خود آن را با صدای بلند می خواندند تا مراسم مذهبی خود را با شکوه هر چه بیشتر انجام دهند.