تزئینات شگفت‌انگیز کلیسای وانک را از دست ندهید!

تودی تریپ: کلیسای وانک یکی از کلیساهای تاریخی ارامنه اصفهان است. این کلیسا به دستور شاه عباس دوم و با همت ارامنه این شهر ساخته شده است. نام این کلیسا از کلیسایی در شهر نخجوان به نام «امنا پر گج ونک غوغا» گرفته شده است. کلیسای وانک “کلیسای نجات دهنده مقدس” نیز نامیده می شود. کلیسای ونک در اصل تنها یک ساختمان کوچک در ضلع جنوب غربی بنای کنونی بود که به «کلیسای کوپ» معروف بود. تقریباً 50 سال پس از ساخت این کلیسای کوچک، ساخت و ساز جدیدی برای ساختن چیزی که اکنون به نام کلیسای وانک می شناسیم آغاز شد. ساختمان فعلی کلیسای وانک در سال 1655 ساخته شده است.کلیسای وانک از قسمت های مختلفی تشکیل شده است

کتیبه های جالب در کلیسای وانک اصفهان

در کلیسای ارامنه شهر اصفهان (کلیسای وانک) 4 کتیبه در قسمت های مختلف این بنای تاریخی قرار گرفته است. 3 مورد از این کتیبه ها دارای متن نوشته شده است. در ادامه با این 4 کتیبه بیشتر آشنا خواهیم شد.

اولین کتیبه کلیسا: اولین کتیبه این کلیسا را ​​روی سر آن می بینید.

روی این کتیبه جمله ای نوشته شده که از آن می توان قدمت این کلیسا را ​​فهمید. در زیر می توانید این جمله را ببینید:

“وانک آمنا پرکیوس و مقر اسقف اعظم ارمنی، 1606 م.”

کتیبه دوم: کتیبه دیگر کلیسای وانک را در ابتدای درب غربی این بنای تاریخی مشاهده می کنید. این کتیبه از کاشی و رنگ آن لاجوردی است. این کتیبه دارای متن حفظی به رنگ طلایی است. در این متن زمان شروع ساخت کلیسا، سازنده آن و زمان پایان ساخت کلیسای وانکووا مشخص شده است. خلاصه این مقاله نشان می دهد که ساخت این کلیسا در سال 1655 میلادی در زمان شاه عباس دوم به راهنمایی خلیفه داوود و با کمک مردم جلفا آغاز شد و در سال 1664 به پایان رسید.

کتیبه سوم: کتیبه سوم کلیسای وانک را در ورودی اولین برج ناقوس می بینید. این کتیبه از سنگ مرمر ساخته شده است. بر روی این کتیبه متنی در مورد سازنده برج ساعت، زمان ساخت و دلیل ساخت را مشاهده می کنید. در زیر خلاصه ای از متن این کتیبه را مشاهده می کنید:

این برج و ساعت آن توسط ماردیروس هوردانیان در سال 1931 به یاد برادر مرحومش ساخته شد.

کتیبه چهارم: کتیبه چهارم این کلیسای تاریخی را در سمت راست برج ناقوس می بینید. این کتیبه به رنگ آبی و با سنگ های صلیب پوشیده شده است. به این سنگ ها در زبان ارمنی «کاه کلیم» می گویند. این تنها کتیبه کلیسای وانک است که متن کتیبه ای ندارد.

تزیین کلیسای وانک; باور نکردنی و دیدنی

با نگاهی گذرا به کلیساهای منطقه جلفا و مهمترین آنها یعنی وانک، آنچه بیش از هر چیز شما را مجذوب خود می کند وجود نقاشی های بسیار زیبا بر روی دیوارهای داخلی است. جالب است بدانید که قبل از ساخت این کلیسا، دیوارهای داخلی هیچ یک از کلیساهای ارمنی تا این حد رنگ آمیزی نشده بود و به طور کلی در سنت کلیساسازی ارامنه، دیوارهای بیرونی با مجسمه ها تزئین می شد. دیوارهای داخلی به ساده ترین شکل ممکن بود و بدون تزئینات باقی می ماند.

هنرمندان ارمنی اصفهانی با تأثیرپذیری از هنر ارمنی و ایرانی و با الهام از سبک های اروپایی و به ویژه ایتالیایی، دیوارهای کلیساهای اصفهان را با نقاشی های بسیار جذاب با مضامین برگرفته از کتاب مقدس تزئین کردند. آثار این هنرمندان به قدری زیباست که آوازه برخی از آنها در زمان حیاتشان به فراتر از مرزهای ایران می رسد. به عنوان مثال، یکی از این هنرمندان، هنرمند استاد Asdevasador، در سال 1667 برای نقاشی دیوارهای کاخ کرملین به مسکو دعوت شد و سی سال در آنجا کار کرد.

با ساخت کلیساها در منطقه جلفا، این شیوه تزئین دیوارهای داخلی تأثیر عمیقی بر معماری کلیساهای ارمنی پس از قرن هفدهم گذاشت و چهره ای متفاوت به آنها بخشید. استفاده از نقاشی روی دیوارهای داخلی ابتدا به کلیساهای حاشیه رود ارس به ویژه در منطقه نخجوان و سپس به سایر مناطق ارمنستان مانند ایروان، اجمیادزین و غیره رفت که کلیسای اجمیادزین می تواند از آن جمله باشد. به عنوان بهترین مثال ذکر شود.

امروزه به دلیل تخریب کلیساهای منطقه نخجوان در سال های اخیر، آثاری از این کلیساها باقی نمانده است و تنها کلیسایی به این سبک در ایران، کلیسای سنت استپانوس است که اولین نمونه از این سبک از دوران معاصر است. نقاشی های دیواری منطقه و تأثیر سبک کلیساها در آن به چشم می خورد.

اما این تنها نقاشی نیست که جلوه ای متفاوت به دیوارهای داخلی کلیساهای اصفهان بخشیده است. نکته دیگر در مورد این کلیساها استفاده از کاشی های لعابدار با طرح های مختلف در قسمت های زیرین دیوارهای داخلی است. این روش برای اولین بار در تاریخ معماری کلیساهای ارمنی مورد استفاده قرار گرفت و با الهام از معماری ایرانی به روشی منحصر به فرد تزئینی برای کلیساهای اصفهان تبدیل شد.

یکی دیگر از ویژگی های برجسته کلیساهای اصفهان، پنجره های بزرگتر آنها نسبت به کلیساهای امروزی آنها در ارمنستان است. این اجازه می دهد تا نور بیشتری به کلیسا بتابد و نقاشی های دیواری در بهترین حالت خود دیده شوند.