پل تماشایی اصفهان

تودی تریپ: در ذهن بسیاری از ما نام اصفهان و تصویر سی و سه پل با هم سازگار است. یعنی وقتی اسم اصفهان را می شنویم ناخودآگاه تصویر سی و سه پل در ذهنمان ایجاد می شود. سی و سه پل اصفهان یکی از زیباترین مکان های دیدنی این شهر است و وقتی به زیبایی زاینده رود اضافه شود، می توانید ساعت ها در آن بمانید و از آن لذت ببرید.

سیر تاریخی سی و سه پل

درباره تاریخ دقیق ساخت 33 پل اصفهان در کتب تاریخی اتفاق نظر قابل قبولی وجود ندارد. بر اساس برخی از کتب تاریخی، سال ساخت آن به سال 1005 هجری قمری و برخی دیگر تاریخ اتمام آن را سال 1011 هجری قمری می دانند. با جمع آوری اسناد و داستان های تاریخی به این نتیجه می رسیم که الله وردی خان طبقه زیرین پل را در سال 1005 برای تسهیل در عبور و مرور مردم ساخته است. پس از سالها در سال 1011 طبقه فوقانی را نیز اضافه کرد تا در هنگام طغیان رودخانه مشکلی برای عبور و مرور ایجاد نشود. نکته مهم این است که در حدود 400 سال پیش، بنایی به این زیبایی و استحکام توسط ایرانیان ساخته شد که بسیاری از بزرگ ترین مورخان و جهانگردان اعصار مختلف را مجذوب خود کرد.

در ابتدا 33 پل با 40 دهانه و طول 360 متر وجود داشت. در طول سال ها، برخی از دهانه ها به دلیل درختکاری و انحراف آب رها شده اند. در سال 1330 مصطفی خان مصطفی شهردار اصفهان زمین های اطراف سی و سه پل را خالی کرد و آبراه را باز کرد و دیواری سنگی ساخت که بقایای آن هنوز محفوظ است. همچنین مجسمه رضاشاه سوار بر اسب در میدان نزدیک پل سی و سوم قرار داشت اما مجسمه به میدان 24 اسفند منتقل شد. این پل در تاریخ ۲۴ دی ۱۳۱۰ به شماره ۱۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معماری سی و سه پل اصفهان

سی و سه پل زمانی حدود 360 متر طول و 40 دهانه داشتند، اما امروزه 295 متر طول، 33 دهانه و 14 متر عرض دارند. این پل دو طبقه برای جلوگیری از طغیان رودخانه و اتصال چهارباغ عباسی به چهارباغ بالا، منطقه جلفا اصفهان و عباس آباد ساخته شده است. معمار این بنا، استاد حسین بنا اصفهانی، سی و سه پل در پهن ترین نقطه زاینده رود، درست همان جایی که شریان حیات اصفهان آرام ترین و دیدنی است، ساخت تا شاهکاری خلق کند.

مصالح به کار رفته در ساخت پل سنگ، آجر، ساروج و گچ است. فونداسیون سی و سه پل اصفهان به گونه ای طراحی شده است که رطوبت و آب نه تنها به شالوده پل آسیبی وارد نمی کند بلکه باعث استحکام بیشتر آن می شود. هر پل دارای دو ستون است که به هم متصل می شوند و یک طاق مستطیل شکل را تشکیل می دهند. سطح پایین پل یک گذرگاه عابر پیاده است که در مواقعی که سطح آب در پل کم است از آن استفاده می شود. این گذرگاه از طریق پله ها به طبقه بالای پل قابل دسترسی است.

طبقه دوم این پل شامل یک خیابان سنگفرش عریض برای عبور اسب ها است و در دو طرف آن طاق های سقفی بسیار زیبایی وجود دارد. این طاق ها در کنار هم دالان های باریکی را تشکیل می دهند که منظره چشم نوازی از زاینده رود دارند و به عنوان محلی برای عبور عابران پیاده مورد استفاده قرار می گرفتند. این سنگفرش ها دارای 99 طاقچه است که در گذشته در هر کدام از آنها نقاشی هایی وجود داشته است. این روزها خبری از این تابلوها نیست، اما همین تصور که چنین پیاده روی بی نظیر و هنرمندانه ای در کوچه و بازار یکی از شهرهای کشورمان در اختیار مردم قرار گرفت، مایه مباهات و تحسین است.

در مجموع این پل در گذشته 6 گذرگاه داشته است. خیابان پهن سنگفرش شده میانی برای کاروان ها و اسب ها، مسیر پیاده روی در طبقه اول پل، دو راهروی دو طرف پل که سرپوشیده اند و سقف این راهروها که نرده هایی دارند و منظره بسیار چشمگیری را ایجاد می کنند. رودخانه طغیان می کند

مراسم زیارت، حدود سی و سه پل

پس از استقرار ارامنه جلفا در اصفهان به دستور شاه عباس، مراسم حج را بر روی این پل انجام دادند. ارامنه می توانستند به میدان جلوی پل آمده و با صنعتگران و بازرگانان اصفهانی تجارت کنند، اما اجازه عبور از پل و ورود به شهر را نداشتند. به همین دلیل طبق سنت زائران تا سی و سه پل بدن خود را به آب روان زاینده رود تسلیم می کردند تا از آلودگی ها پاک شود. این مراسم مذهبی در 24 ژانویه مصادف با 13 ژانویه به مناسبت غسل تعمید عیسی مسیح برگزار می شود.

عید پرین یا آبپاشان تا سی و سه پل

سیاحان اروپایی جشنی سنتی در کنار سی و سه پل اصفهان در زمان صفویه تعریف کردند.

جشنی شاد و باشکوه که همه ساله در 22 تیر برگزار می شود. در این جشن مردم در هوای گرم تابستان به آب و گلاب می پاشیدند و پادشاهان و بزرگان و نویسندگان و شاعران و مردم عادی در سی و سه پل گرد هم می آمدند و به خوشی می پرداختند.

جشن نوروز در سی و سه پل

در زمان شاه عباس عید نوروز از سه تا هفت شبانه روز برگزار می شد. این جشن ها علاوه بر باغ نقش جهان، به دستور شاه در «پل الله وردیخان» نیز برگزار می شود. مردم به دستور شاه مراسمی رنگارنگ برپا کردند و چراغ و گل به شاه و همراهانش هدیه کردند و همگی جشن باشکوهی برپا کردند. در داستان آمده است که در سال 1018 به دستور شاه عباس هفت شبانه روز در سی و سه پل عید نوروز را جشن گرفتند و مردم آنقدر پول خرج چراغ و آینه کردند که شاه عباس 500 تومان از مالیات را به آنها داد. امسال.

منبع: سفرزون