آتشکدۀ کرکوشاه؛ آتشکده معتبر و زیبای ساسانی

تودی تریپ: آتشکده کرکویه یا آتشکده کرکوشا یکی از آتشکده های معتبر دوره ساسانی در شرق ایران است که در شهر هیرمند و در مرکز روستایی به همین نام واقع شده است. این بنا در نزد مردم محلی به گنبد رستم نیز معروف است و به آن احترام می گذارند.

این بنای باستانی در سال 1308 همزمان با شهر سوخته و محوطه تاریخی کوه خواجه در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. آتشکده کرکو پس از آتشکده های آذرگشنسب، آذرفرنابگ و آذربرزین مهر، مهم ترین آتشکده دوره ساسانیان است.

آشنایی با آتشکده کرکوشاه

آتشکده کرکویه که به آتشکده کرکوشا نیز معروف است در شهر هیرمند و در روستایی به همین نام قرار دارد. قدمت این بنا را به زمان کی خسرو نسبت می دهند و از آن به عنوان یکی از مهم ترین آتشکده های ایران یاد می شود. این معبد با معماری دوره ساسانی شامل دو گنبد بزرگ است که بر روی هر گنبد شاخ هایی مانند شاخ گاو بزرگ می ساختند و آتشدان زیر این دو گنبد قرار دارد.

در مورد نام این معبد اشاره شده است که کلمه kir یا kar به معنی مردمان جنگجو است و از این رو kirkoye در زبان پارسی باستان به معنی جنگجویان است.

ویرانی آتشکده کرکویه در زمان ابن زیاد حارثی، سردار عرب بود که مردم ایران در روز سیزدهم فروردین جشن و شادمانی داشتند و سپاه ابن زیاد مردان کرکویه، نوک، زشت، نشروز را کشتند. ، شارو و حسن و زنان را به اسارت بردند. آن را گرفتند، خاطره ای وحشتناک در تاریخ ایران.

آتشکده کرکویه که به آن آتشکده کرکوشه و معد کرکو نیز می گویند در روستای ده خاتم شهرستان زابل قرار دارد و به ثبت آثار ملی رسیده است.

بقایای کرکوشا یا کرکویه شامل یک دیوار خشتی از برج دفاعی شهر باستانی است. این آثار شامل تعدادی ساختمان بزرگ و کوچک است. این بخش دارای سالنی به طول 11 متر و عرض 8.5 متر می باشد.

بنا به توصیف مورخان دوران اسلامی، این اثر تاریخی دارای دو گنبد بزرگ است و بر روی هر گنبد شاخ هایی مانند شاخ گاو بزرگ ساخته اند و آتشدان در زیر این دو گنبد قرار داشته است. یکی دیگر از ویژگی های معماری آن، آجرهای بزرگ دوره ساسانی است. خانه های اطراف آن مربوط به دوره قاجاریه و زیباترین آنها گچبری است.

ویژگی های آتشکده زیبای کرکوشاه

آتشکده کرکوی یکی از معتبرترین آتشکده های دوره ساسانی در شرق ایران است که بر اساس تحقیقات باستان شناسی از قرن سوم پیش از میلاد تا قرن هفتم هجری به طور مداوم روشن شده و سرانجام به دستان برای همیشه خاموش شد. مغول ها

اکنون بخش های کمی از این مکان باقی مانده است. تأخیر آتشکده کرکویه را به زمان کی خسرو نسبت می دهند و طبق روایات کرکویه تا قرن هفتم هجری سکونت داشته است. کرکویه سیستان پلی آجری است که از آنجا به عنوان حوضی در جاده زرنگ به هرات وصف شده است و بر فراز این تپه آتشکده کرکویه قرار دارد که نزد زرتشتیان بسیار مقدس بوده است. در واقع کرکویه سیستان را به هرات متصل می کند.

امروزه در میانکونگی و نزدیک مرزهای ایران و افغانستان بقایای آثار کرکوشا و تاهتا پل دیده می شود. تخته پل، پل خشتی بوده که قسمت اعظم آن به کلی ویران شده و گویا همان پلی است که اشتری در شرح جاده زرنگ به هرات از آن یاد کرده است.

آنچه از این اثر باستانی باقی مانده، بقایای یک دیوار آجری بسیار فرسوده در دامنه‌های شمال غربی تپه است، بقایای یک برج دفاعی نیز قابل شناسایی است.

آتشکده کاراکویه نزد زرتشتیان بسیار مقدس بوده است، این آتشکده تا قرن هفتم هجری که قزوینی آن را توصیف می کند بسیار زیبا و زیبا بوده است. این بنا یکی از مهم ترین آتشکده های ایران است و پرستندگان آن از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند، چنان که در تاریخ نوشته شده است که فردوسی برای نگارش شاهنامه و مطالعه خود نزد پرستنده این آتشکده آمده است.

این بنای باستانی در سال 1308 همزمان با شهر سوخته و محوطه تاریخی کوه خواجه در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. بر روی این تپه بنایی از اواخر دوره قاجار نیز وجود دارد که اتاق های آن با گچ بری سیمانی تزئین شده است.

تپه باستانی آتشکده کرکوی در شهرستان مرزی هیرمند در شمال سیستان و بلوچستان قرار دارد. همانطور که گفته شد آتش این آتشگاه پیوسته می سوخت و زرتشتیان معتقد بودند که این آتش «هوش گرشاسپ» است.

آتشکده کرکوی در گذشته معبد گرشاسب بوده است و در کتاب تاریخ سیستان علت بنای آتشکده کرکوی و سرود معروف آن ذکر شده است. سرود آتشکده کرکوی یکی از کهن ترین و زیباترین اشعار شش هجایی اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی به گویش محلی سیستان است که بر اساس یکی از سنت های حماسی کهن خلق شده است.

سرود این آتشکده یکی از زیباترین سرودهای مذهبی زرتشتیان است که هنگام روشن کردن اجاق های خود آن را با صدای بلند می خواندند تا مراسم مذهبی خود را با شکوه هر چه بیشتر انجام دهند.