ساعات بازدید خانه لاری ها در یزد

تودی تریپ: موقعیت مکانی این خانه به شما اجازه می دهد در کوچه پس کوچه های یزد با فضایی سنتی قدم بزنید.

این خانه در زمان قاجاریه محل سکونت مهاجران لاری بوده که از حدود 270 سال پیش برای تجارت به یزد مهاجرت کرده اند و تا پایان دوران پهلوی محل سکونت اعیان و اشراف بوده است.

اما پس از آن به دلایل ارثی این خانه نزدیک به 50 سال از رونق افتاد و متروک شد که منجر به تخریب قسمت هایی از آن شد.

بعدها در سال 1363 خانه لاریها توسط میراث فرهنگی خریداری و با تلاش این سازمان قسمت های آسیب دیده مرمت شد.

امروزه علاوه بر بازدید از قسمت های این خانه، می توانید از اسناد ملی مستقر در آن نیز دیدن کنید.

این خانه زیبا با 6 خانه، 3 حیاط، 22 اتاق و قسمت های مختلف از جمله ایوان، تالار در فهرست آثار ملی در سال 1375 قرار گرفت.

موزه لاری خانه یزد همه روزه پذیرای گردشگران ایرانی و خارجی است.

با این تفاوت که مانند بسیاری از مکان های تاریخی دیگر هموطنان را با بلیط ارزان تر و خارجی های کمی گرانتر می پذیرد.

ساعات کار این خانه در بهار و تابستان از ساعت 8:30 صبح تا 21:00 و در پاییز و زمستان از ساعت 8:30 صبح تا 19:30 می باشد.

داستان خانه لاری

لارها خانواده ای تاجر بودند که ۲۷۰ سال پیش به دلیل رونق کسب و کارشان از شهر لار که به شهر بی کوچه شهرت دارد به یزد کوچه پس کوچه های زیبا مهاجرت کردند.

پس از این مهاجرت فرصت های شغلی خوبی برای این خانواده فراهم شد و توانستند اعتباری در عرصه تجارت کسب کنند و همین امر باعث شد که لارها در یزد باقی بمانند به طوری که تنها نام و نشان لار برای آنها باقی ماند.

با ساخت خانه لاری همه چیز در بهترین شرایط مهیا شد تا این خانواده خود را جزئی از شهر جدید ببینند و خانه کوچکی در وسط یزد برای خود داشته باشند.

تاریخچه لاری خانه یزد به شهرت و شکوه آن در دوره قاجار ختم نمی شد و تا زمان رضاشاه پهلوی صدای خنده های کودکانه و حرکت اهالی در گوشه و کنار این خانه به گوش می رسید.

اما در نهایت این خانه پرماجرا اتفاقات جدیدی را تجربه می کند و تحت تاثیر اختلافات وارثان، خانه لری متروک می شود.

حاج غلامحسین ملازینل معمار خانه لاری قطعا روزی را ندید که بنایی با این معماری تحسین برانگیز رها شود و به خدا سپرده شود.

پس از پشت سر گذاشتن روزهای شکوه خود، خانه لری نیز دوره ای از پوسیدگی را تجربه کرد.

این خانه حتی مدتی میزبان آرامستان نعمت اللهی یزد بود و شاهد هزاران اتفاق غیرمنتظره دیگر بود.

خوشبختانه سرانجام سازمان میراث فرهنگی وارد عمل شد و این بنای تاریخی را در سال 63 خریداری کرد.

در این سال خانه لری تولدی جدید پیدا کرد و پس از بازسازی، مرمت و احیاء به موزه خانه لری تبدیل شد.

شاید این سرنوشت برای معمار این خانه قابل پیش بینی نبود، هرچند که مطمئناً به آرزویش نزدیک بود.

معماری خانه لری یزد

در یزد نمی توان خانه ای پیدا کرد که حفظ حریم خانواده اصل مهم و ضروری در ساخت آن نباشد. بنابراین در همه آنها نمی توان بدون اجازه صاحب خانه به داخل خانه نگاه کرد.

این اصل در خانه لاریسی نیز رعایت می شود و هیچ غریبه ای بدون اجازه صاحب خانه نمی تواند وارد خانه شود.

در تمام خانه های قدیمی یزد، همبستگی و در هم تنیدگی در فضاهای بین دو ملک متفاوت و مجزا دیده می شود، اما نوع ساخت خانه ها به گونه ای است که حریم و حریم ساکنان خانه را خدشه دار نمی کند. آسایش و آرامش را برای اعضای خانواده به ارمغان می آورد.

مهمانسرا، دهلیز، راهرو و دیوارهای بلند و چیدمان فضاها در کنار یکدیگر این را ثابت می کند.

قبلا گفتیم خونه لاری 3 حیاط داره. دادگاه بزرگتر، دادگاه اصلی است و از اهمیت بالایی برخوردار است و دادگاه دوم و سوم از نظر اندازه و اهمیت در درجات بعدی قرار دارند.

در محل اتصال دو حیاط اول فضایی به نام دهلیز برای انتظار و اجازه ورود مهمان وجود دارد و به هر دو حیاط یکسان دسترسی دارد.

برخی از فضاها مانند اصطبل، آشپزخانه و انباری که به طور دائم به بیرون متصل هستند نیز با درب مجزا به بیرون ساختمان متصل می شوند.

با ورود به این خانه با کوبنده های مختلفی مواجه می شویم که به صورت جداگانه برای زنان و مردان در نظر گرفته شده و صدای خود را ایجاد می کند تا اهالی بدانند که مهمان محرم است یا خیر.

استفاده از بادگیر

ساخت بادگیرها و وجود سایه‌دارترین و خنک‌ترین فضا در تابستان یکی از ویژگی‌های مهم معماری شهرهای کویری به‌ویژه یزد است که در خانه لری نیز به چشم می‌خورد. بادبزن این خانه به ایوان مرتفع بلند شد و نقش کولر را بازی کرد.

مواد و تزئینات

استفاده از مصالح و سبک معماری مناسب با اقلیم خاص شهر یزد مانند استفاده از خشت، گل، آجر، کاه، گچ و ملات در سازه ساختمان و همچنین استفاده از گچ، نما و استفاده از تزئینات خاص در ساختمان خانه به وضوح قابل مشاهده است.

در خانه های اعیانی وجود فضایی هنری با تزئینات آینه ای و گچی امری عادی تلقی می شود و این زیبایی ها در خانه های لاریسی نیز به چشم می خورد.

سیم آویزان و گکاری (که در بالای درها استفاده می شود)، ایجاد ستون ها و سرستون های بلند در تالار و بارزترین گره چینی در اتاق های ویترای تزئینات چشم نوازی است که این بنا را دیدنی کرده است.

فضاهای زیرزمینی

سرداب های خانه که امکان دسترسی به آب قنات را برای ساکنین خانه فراهم می کند، با پلکانی به سطح حیاط ها و راهروهای موجود در آنها متصل می شوند.

این فضاها در زیر زمین پراکنده و جدا شده اند و طبقه خاصی از ساختمان محسوب نمی شوند، بلکه بخشی از طبقاتی هستند که در زیر زمین شکل گرفته اند.

فضاهای زیرزمینی در سرتاسر ساختمان وجود دارد و امکان استفاده مفید از فضا را فراهم می کند.

آشپزخانه یکی از این فضاهاست که در سقف آن دهانه مدور به قطر حدود نیم متر وجود دارد و انباری بنا در گوشه غربی آن قرار دارد.

فضاهای داخلی، خارجی و فصلی

بنای خانه لاریخا مانند هر خانه اعیانی دیگر دارای دو قسمت اندرونی و بیرونی، یک حیاط در مرکز و چهار ربع در اطراف عمارت است.

بر اساس زاویه تابش خورشید به قسمت های مختلف ساختمان، چهار ضلع آن برای چهار فصل مختلف مناسب است.

قسمت شمالی در فصل زمستان و قسمت جنوبی که شامل تالار و بادگیر است در فصل تابستان فضاهای مناسبی را برای ساکنین خانه ایجاد کرده است.

قسمت شرقی نیز برای فصل پاییز مناسب است، شامل اتاق آینه، آشپزخانه، زیرزمین و فضاهای دیگر. ضلع غربی نیز شامل محل خواب چشمه است.

درهای متعدد

خانه لری دو در به بیرون دارد. در ضلع غربی که از طریق هشتی به تالار و حیاط راه دارد و در ضلع شمالی که درب فرعی بنا است به صحن بیرونی و سپس به اتاق های ضلع غربی منتهی می شود.