روستاگردی در روستای صور بناب را از دست ندهید

تودی تریپ: روستای تاریخی سور یکی از روستاهای بناب است. این روستا در 24 کیلومتری شهر بناب قرار دارد و جدای از مناظر منحصر به فرد و جاذبه های گردشگری، اکثر اهالی آن از شهدای دوران دفاع مقدس هستند.

روستای تاریخی سور با قدمتی حدود 2500 تا 3000 سال دارای 25 تا 30 خانوار است که مجموعه ای از معماری صخره ای بسیار زیبا و منحصر به فرد را ایجاد کرده اند.

روستای سور بناب و معماری صخره ای آن در تاریخ 17 بهمن 1379 هجری شمسی به شماره 3086 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آثار سنگی و سنگی صور قدمتی سه هزار ساله دارد. این روستا به عنوان یکی از شاهکارهای معماری صخره ای ایران شهرت یافته است.

به گفته برخی کارشناسان، ویژگی های بافت تاریخی این روستا از بافت تاریخی روستای کندوان اهمیت بیشتری دارد. در حال حاضر این روستا یکی از روستاهای زنده کشور محسوب می شود و خانه های ساکنان آن با کمک کلنگ و ابزار انسانی در دل کوه ساخته شده است.

این خانه ها در دو طرف دره ای قرار دارند که روستا در آن قرار دارد و چون مردم این روستا به خانه های خود و نحوه ساخت آن اهمیت زیادی می دهند، هیچ ساخت و ساز در آن صورت نمی گیرد.

آشنایی با روستای تاریخی تایر

روستای تاریخی سور با قدمتی حدود 3000 سال دارای ساختاری دو طبقه است. زیرا خانه های خشتی کنونی این روستا بر روی خانه های صخره ای گذشته بنا شده است.

در واقع این روستا قبلا یک روستای زیرزمینی بوده و به مرور زمان ساکنان آن خانه هایی را روی زمین ساخته اند.

در حال حاضر 28 خانه زیرزمینی متروکه در این روستا باقی مانده است و همچنان امکان سکونت در این خانه ها وجود دارد.

روستای سور و معماری صخره‌ای آن که از مکان‌های دیدنی بناب محسوب می‌شود، در تاریخ 17 بهمن 1379 هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

یکی دیگر از جاذبه های روستای سور قرار گرفتن آن در شیب تند کوه و پلکانی بودن خانه هاست. به گونه ای که پشت بام هر خانه، حیاط خانه بالاست.

در حال حاضر در مرکز روستا چشمه ای با آب نسبتا پر وجود دارد که آب شرب روستا از آن تامین می شود.

این منطقه به دلیل کوهستانی بودن دارای آب فراوان و زمستان طولانی است. همچنین یک تونل زیرزمینی کنات برای تامین آب روستاییان از قدیم الایام وجود دارد.

نکته جالب اینکه گروه غارنورد بنابی موفق به شناسایی و کشف 18 غار جدید در روستای تاریخی و صخره ای سور شدند.

در دو سمت راست و چپ رودخانه ای که از وسط روستا می گذرد، غارها از جنوب به شمال کشیده شده اند.

معماری جالب روستای سور

صخره‌های صخره بیش از هر بنای دیگری به معابد مهری شباهت دارند، زیرا شکل معماری و حالت غار مانندی دارند.

تمام معابد در داخل کوه حک شده اند و به جز ورودی کوچک ورودی دیگری ندارند.

پراکندگی فضاهای تجمع مانند اتاق ها، طاقچه ها، تالارها. آخورها و سکوهای ویژه هر یک از واحدهای آن شکل معابد مهری را به آن بخشیده است که از هر قسمت برای مراسم خاص یا فعالیت های نجومی استفاده می شود.

از سوی دیگر، گمان می رود از قرن هفتم به بعد از امکانات امن و سری این مکان دورافتاده برای تجمع صوفیان استفاده می شده است. مهم ترین ویژگی سازه های صخره ای تیر را می توان فضای زیرزمینی و تاریکی و انزوای ایجاد شده در اعماق کوه های دوردست دانست.

جالب اینجاست که تمامی فضاهای موجود در آن با گذرگاه های مخفی و زیرزمینی به هم مرتبط بودند.

واحدهای مختلف در دو طرف دره توسط یک تونل طولانی و عمیق که از زیر دره آق اطلو می گذرد به هم متصل می شدند. بدون شک ایجاد چنین شبکه ارتباطی گسترده ای در شرایط سخت کوهستانی شاهکاری برای سازندگان آن محسوب می شود.

چند سالی است که منطقه سو و توتاخانا به عنوان منطقه نمونه گردشگری ارائه می شود. اما بی توجهی به زیرساخت ها مانع از رشد و شکوفایی این مکان های زیبا و تاریخی شده است.

هر واحد صخره ای شامل اتاق نشیمن، اصطبل و انباری با پلان های مدور و گاه بیضی شکل است، در وسط اتاق نشیمن سکویی به ارتفاع 80 تا 120 سانتی متر قرار دارد که بالای آن فضایی گنبدی شکل با نورگیرهایی برای نورپردازی قرار دارد.

اصطبل در اطراف سکوی اتاق نشیمن قرار دارد. قلم های کنار سکوی نشیمن به طرز ماهرانه ای روی سنگ تراشیده شده و حتی محل بستن حیوانات نیز به صورت حلقه ای حک شده است. در گوشه و کنار این مجموعه ها انبارهایی وجود دارد.

سوراخ هایی در دیوارهای سنگی و شالوده ها نمایان است که نشان دهنده محل سوزاندن پیه است. همچنین سوراخ هایی در دیوارها وجود دارد که به عنوان قلاب برای آویزان کردن یا بستن اشیا استفاده می شد.

از هر واحد صخره ای مسیری به سمت قسمت جانبی وجود دارد و بنا به گفته مردم محلی این فضاها چندین طبقه است که به زیرزمین معماری صخره ای منتهی می شود.

برخی از کارشناسان بر این باورند که ویژگی های بافت تاریخی این روستا مهمتر از روستای کندوان است.

در حال حاضر این روستا یکی از روستاهای زنده کشور محسوب می شود. خانه های ساکنان آن با ابزار انسانی و کلنگ در دل کوه ساخته شده است. مشکلی که این غارها را برجسته و مهم می کند پیچیدگی ساختار معماری آنهاست.

و بنابراین ساختار معماری غارهای سور از مقبره های کندوان پیشرفته تر است.

در واقع غارهای کندوان به روشی ساده ساخته شده اند. اما با گذشت زمان، خاک غارهای سور از خاک ماسه‌ای به ماسه‌سنگ تبدیل شده و مقاومت و ویژگی منحصر به فردی دارد.

همچنین گودال های کوچکی در غارهای سور وجود دارد که برای ذخیره آب استفاده می شد.

به احتمال زیاد تاریخ ساختاری این غارها به دوره غار نشینی برمی گردد. اما از نظر تنوع خاک با خاک کندوان یکی است.