کشف معماری ۴۵۰۰ ساله در سیستان و بلوچستان

تپه پیرزال در 60 کیلومتری جنوب زابل در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و در سال 1386 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این تپه در سال 1402 توسط دانشگاه زابل برای تدریس دروس عملی باستان شناسی به دانشجویان دانشکده در سال 1381 مورد کاوش قرار گرفت. هنر و معماری برای فصل دوم و مهمترین یافته های حاصل از آن، سازه ای معماری مربوط به دوره چهارم عصر مفرغ از سیستان (حدود ۲۵۰۰ تا ۲۳۰۰ قبل از میلاد) است که شامل بقایای یک بنا در لایه اول است. از این منطقه

حسین سرحدی، یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه زابل که مسئول فصل دوم بررسی آموزشی دانشگاه زابل در تپه پیرزال سیستان بود، بر اساس یافته های سطحی، گاهشماری محوطه پیرزال را به دوره شهر سوخته چهارم اختصاص داد. وی درباره دوره چهارم عصر مفرغ سیستان (حدود 2500 تا 2300 قبل از میلاد) توضیح داد: این معماری شامل بقایای ساختمان یک خانه در لایه اول این محوطه است. این خانه از چند اتاق در انتهای جنوبی یک حیاط مرکزی تشکیل شده است.

وی افزود: کاوش های اخیر وجود خطی را نشان داده است که احتمالا این بنا را با ساختمان ها یا خانه های دیگر مرتبط می کرده است. بقایای این کوچه در ضلع شمالی کارگاه 3 نشان از توسعه ساخت و ساز در اواخر عصر مفرغ سیستان دارد.

در این فصل که کارگاه شماره 3 در ابعاد 10×10 متر بررسی شد، سفال های مربوط به حدود 4300 سال، اشیای سفالی نیز از جمله مجسمه ها و اشیای شمارش یافت شد.

باستان شناسان همچنین اشیایی مرتبط با مدیریت کالاها و سیستم تجارت محلی پیدا کرده اند که سکونتگاهی را در این مکان با سایر محوطه های اطراف ایجاد کرده است. به گفته باستان شناسان، این کالاهای مبادله ای شامل ظروف سنگی، حیواناتی مانند گاو، گوسفند و گندم و سایر کالاهای حیاتی در آن دوران بود. به گفته آنها تبادل اشیای سنگی مانند مجسمه و ظروف مرمری در این تپه از رونق خوبی برخوردار بوده است.

سرحدی درباره اهمیت این تپه باستانی گفت: با توجه به یافته های سطحی به نظر می رسد «پیرزال» یکی از بزرگ ترین تپه های مربوط به آخرین مرحله عصر مفرغ سیستان است که سابقه و کیفیت آن هنوز به عنوان یکی از تپه های قدیمی محسوب می شود. مشکلات مطرح شده در باستان شناسی جنوب شرق ایران.