کاخ خسرو؛ شکوهی به جا مانده از دوران ساسانی

تودی تریپ: امروزه ویرانه های چند کاخ ساسانی و آثار دیگر در کاخ خسرو باقی مانده است. مجموعه بقایای این بناها اکنون به عمارت خسروی معروف است و به عنوان دو بنای ساسانی در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

آنچه از این کاج باقی مانده نشان می دهد؛ این کاخ عظیم ساسانی که بر روی سکویی به ارتفاع 8 متر ساخته شده بود شامل یک ایوان سه ضلعی در جلو و یک تالار مستطیل شکل بسیار بزرگ در پشت آن بود و مجموعه کاخ به طول 370 متر و عرض 190 متر در داخل بنا قرار داشت. محفظه.

ویرانه های این بنا نشان از عظمت آن در گذشته دارد و البته ایرانیان را به یاد عشق افسانه ای خسروپرویز به شیرین می اندازد.

آشنایی با کاخ خسرو در کرمانشاه

کاخ خسرو در شهرستان قصرشیرین یکی از شهرهای واقع در غرب استان کرمانشاه است که در فاصله کمی از مرز ایران و عراق قرار دارد. این بنای تاریخی مربوط به دوره ساسانی است و در داخل شهر قرار دارد.

کاخ خسرو بنایی زیبا در نخلستان قصرشیرین است که خسرو پرویز برای همسرش شیرین ساخته است. در قسمت شرقی این کاخ تالار مستطیل شکلی قرار داشت که سقف آن با طاق های آجری پوشیده شده بود. در انتهای آن اتاقی گنبدی شکل بود. این کاخ در باغ بزرگی ساخته شده که آب زیادی از رودخانه الوند آورده شده است.

با وجود کاوش های باستان شناسی، تنها حدود 40 درصد از بنای تاریخی عمارت خسرو از زیر خاک بیرون آمده است.

کاخ خسرو در مکانی قرار دارد که از هر طرف توسط زمین های کشاورزی احاطه شده است. به همین دلیل دسترسی به آن دشوار بود. در حال حاضر دسترسی به کاخ خسرو از جاده کمربندی قصرشیرین امکان پذیر است و دسترسی به این اثر تاریخی از شهر امکان پذیر نیست.

کاخ خسرو یکی از چندین بنای ساخته شده در دوره ساسانی در منطقه کرمانشاه به دستور خسرو پرویز است. خسروپرویز که به «خسروی دوم» نیز معروف است، از سال 590 تا 628 حکومت کرد و به عنوان بیست و چهارمین پادشاه ساسانی و یکی از مشهورترین شاهزادگان سلسله ساسانی شناخته می شود.

محققان دلیل اصلی ساختن کاخ های متعدد در کرمانشاه را تمایل وی به سکونت در این منطقه و اجتناب از اقامت در تیسفون می دانند. اگرچه بنا به روایات دیگر، کاخ خسرو برای اقامت معشوقه‌اش شیرین ساخته شده است، اما به نظر نمی‌رسد از این کاخ به عنوان اقامتگاه دائمی استفاده می‌شده است.

معماری شگفت انگیز کاخ خسرو

به نظر می رسد به دلیل عجله در ساخت این بنا، استحکامات لازم در معماری آن لحاظ نشده و این کاخ برای مدت کوتاهی خالی از سکنه و بلا استفاده باقی مانده است.

امروزه از بنای سابق عمارت خسرو تنها چند دیوار سنگی قطور و ستون های شکسته باقی مانده است. آثار باقی مانده از ریشه درختان و اسکلت حیوانات حاکی از آن است که کاخ مذکور توسط باغی که برای پرورش حیوانات در نظر گرفته شده بود احاطه شده است. این امر احتمال وجود یکی از اولین باغ وحش های تاریخ را در ذهن باستان شناسان نشان می دهد.

بقایای کاخ خسرو نشان می دهد که این عمارت 370 متر طول و 190 متر عرض داشته است. این کاخ با پلانی مستطیل شکل از شرق به غرب در ردیفی هشت متری ساخته شده است. از مصالح به کار رفته در این سازه می توان به سنگ خرد شده، آجر و گچ اشاره کرد.

به نظر می رسد که فضای کاخ از دو قسمت درونی و بیرونی برای حفظ ماهیت فضای خصوصی و عمومی تشکیل شده است. نمای بیرونی عمارت که برای برگزاری مراسم رسمی در نظر گرفته شده بود شامل یک تالار ستون دار، یک اتاق گنبدی، یک حیاط با رواق و یک ایوان بود.

در کتاب کرمانشاه باستان آمده است که بزرگترین گنبد دوره ساسانی در این مکان دیده می شود که تا قرن هجدهم قمری پایدار بوده است. دسترسی به بخش عمومی کاخ از طریق راه پله های دو طرفه در ضلع شمالی، جنوبی و شرقی امکان پذیر بود. فضای داخلی کاخ نیز متشکل از خانه های مختلف کوچک و بزرگ است که در حال حاضر همه آنها ویران شده اند.

بنای خسرو پرویز که امروزه تنها ویرانه هایی از آن به چشم می خورد، یکی از جاذبه های قصرشیرین است و در 180 کیلومتری شهر کرمانشاه و در شمال شهر قصرشیرین قرار دارد. این بنا در مجاورت یکی دیگر از آثار تاریخی ایران به نام «آتشگاه چهار قاپی» ساخته شده و بر روی سکویی هشت متری قرار دارد. باستان شناسان این عمارت را متعلق به دوره ساسانیان عنوان کرده اند.

برای رسیدن به کاخ خسرو از میدان شهدا (پهلوی) در مرکز شهر به سمت شمال بروید. بعد از 600 متر پیاده روی در مسیر بلوار شهدا به سمت چپ به خیابان مدرس بپیچید. با حرکت 250 متری در امتداد خیابان مدرس، ورودی محوطه باستانی کاخ خسرو نمایان می شود.