چه کسی نام قله دماوند را انتخاب کرد؟! + سند نامگذاری بلندترین قله ایران / عکس

به گزارش تودی تریپ 13 تیر روز ملی دماوند و- مراسم به مناسبت عید ملی دماوند برای اولین بار در سال 1392 با همت جمعی از فعالان محیط زیست، کوهنوردان برجسته و دوستداران طبیعت کشور برگزار شد. البته از سال 1385 شورای فرهنگی عمومی نام روز ملی دماوند در تقویم رسمی کشور گنجانده شد و در سال 1386 در 22 تیرماه سازمان میراث فرهنگی،دماوندبه عنوان یک اثر ملی ثبت شده و روز دماوند شناخته شده لازم به ذکر است که 22 تیر در تاریخ اساطیری ایران به عنوان «جشنواره تیرگانو روز صعود آرش کمانگیر به کوه دماوند ثبت شده است.

اما سوال مهم این است که چرا بلندترین قله ایران با کلمه دماوند نامگذاری شده است؟ کتاب «آب و کوه در اساطیر هند و ایران» در این باره می گوید:

«دما» در واژه «دماوند» ظاهراً یکی از واژه‌های اصلاحی در ایران شمالی بوده که وارد زبان پهلوی اشکانی شده است، با دو معنای متضاد برف و یخ و در عین حال گرما، دود و سد (آتش). . در زبان های باستانی این گونه کلمات معانی متضادی داشتند… این کلمه هم دما (گرما) و هم سرما و برف و طوفان را می رساند.

بدیهی است که دماوند از این نظر هم محل آتش و دود و بخار است و هم مانند هیمالیا محل برف و سرما. ظاهراً این کوه و قله می تواند هر دو معنی را داشته باشد، زیرا دائماً دود و بخار از دهان آن خارج می شود و همیشه پوشیده از برف بوده است. این نام برای اولین بار در کتیبه شاپور اول ساسانی در کعبه زرتشتیان به کلمه عامیانه «دونبونت» آمده است.

ظاهراً با گذشت زمان واژه «دونباونت» بر اساس تغییر تدریجی واژه ها به واژه «دماوند» تبدیل شد.

البته لازم به ذکر است که شاپور اول ساسانی، کتیبه معروف خود را بر دیوار کعبه زردشت در نقش رستم در شهرستان مارودشت در استان فارس پس از پیروزی بر نگهبانان امپراتور روم و برای تعیین مرزهای ایران و در آن نوشته است. اولین بار در کتیبه رسمی کشور نام «دماوند» ذکر شده است. عکس های این مکان و کتیبه معروف شاپور اول ساسانی را در زیر مشاهده می کنید:

ادامه بلایای زیست محیطی در دماوند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، چند سالی است که حضور بی رویه خیل عظیم کوهنوردان به ویژه در فصل تابستان در مسیر کوه دماوند، انواع آسیب های زیست محیطی را به این نماد ملی همه مردم وارد کرده است. ایران، به ویژه از جبهه جنوب؛ خساراتی مانند ریختن زباله های پلاستیکی در دامان کوه، از بین رفتن خاک با ارزش دماوند در اثر تردد بیش از حد کوهنوردان، تخریب پوشش گیاهی کوهستان در اثر حرکت بیش از حد قاطرها که بار کوهنوردان را جابجا می کنند و … البته رها شدن فضولات انسانی و حیوانی در دامان طبیعت که محیط گرانبهای طبیعی دماوند را متضرر کرده است و از همه بدتر فجایع زیست محیطی دماوند سال هاست که به دلیل رها شدن این منطقه طبیعی ادامه دارد.

فعالان محیط زیستی که در منطقه دماوند فعالیت می کنند می گویند سالانه حدود 10 هزار کوهنورد کوه دماوند را فتح می کنند. قله ای که با وجود ارتفاع 5610 متری، فتح آن برای بسیاری از کوهنوردان سخت نیست. یعنی علیرغم اینکه دماوند مرتفع ترین قله ایران است، سخت ترین قله کشورمان برای کوهنوردان نیست و اتفاقاً فتح این قله در تابستان بسیار راحت می شود.

به گونه ای که از اواسط تیرماه تا پایان شهریور ماه بسیاری از گردشگرانی که کوهنورد نیستند با آمادگی نسبی و فتح چندین قله کوچکتر برای تمرینات ویژه به ویژه از جبهه جنوبی و عمدتاً در ایام تعطیل و تعطیلات آخر هفته راهی دماوند می شوند.

جبهه جنوبی؛ آلوده ترین نقطه دماوند

مسیر جبهه جنوبی دماوند که آلوده ترین نقطه این کوه محسوب می شود از شهر رینه در بخش لاریجان بخش آمل استان مازندران آغاز می شود. کوهنوردان برای صعود به قله دماوند از این جبهه، ابتدا باید خودروهای خود را در پارکینگی که توسط یک توسعه‌دهنده خصوصی مرتبط با شهرداری رین در ارتفاع 2200 متری ساخته شده است، پارک کنند و سپس از وانت نیسان یا وسایل نقلیه دیگر استفاده کنند – جاده‌ای که قرار گرفته است. همین پیمانکار در طول مسیر می تواند به منطقه ای به نام گوسفندسرا در ارتفاع 3000 و 20 متری برسد.

کوهنوردان در این مکان بارهای خود را بر روی قاطرهایی که توسط همین پیمانکار در مسیر قرار می‌گیرد می‌گذارند و ضمن پرداخت دستمزد به صاحبان این قاطرها، آنها را تا ارتفاع 4200 متری حمل می‌کنند. در این ارتفاع پناهگاهی وجود دارد که توسط فدراسیون کوهنوردی ساخته شده است که به آن پناهگاه «ترتی برگاه» می گویند. این پناهگاه نیز 70 تخت دارد که البته ظرفیت آن با صندلی به حدود 120 نفر می رسد و کوهنوردان می توانند قبل از صعود به قله یک شب در آن استراحت کنند.

البته با وجود اینکه پناهگاه بارگاه سوم حدود 120 نفر ظرفیت دارد، اما کوهنوردانی که در سال های اخیر در فصل تابستان به دماوند صعود کرده اند می گویند در این فصل از سال به ویژه در روزهای پایانی در هفته گاهی تعداد کوهنوردانی که به دماوند می روند از جبهه جنوبی کاملاً بی نظم به دماوند می روند و به بیش از هزار نفر می رسد. اکثر آنها به دلیل ظرفیت اندک پناهگاه مجبور به چادر زدن در اطراف پناهگاه می شوند و تقریباً همه آنها هنگام استراحت یا در مسیر، زباله و فضولات انسانی خود را در دل کوه رها می کنند.

حرفه پیمانکار شهرداری رینه از اسد تا دماوند

نکته مهم دیگری که در این بین باید به آن اشاره کرد این است که مسیر صعود به دماوند از طریق جبهه جنوبی به دلیل ضعف نهادهای متولی اصلی در برخورد با این کوه، اکنون در اختیار پیمانکار مرتبط با شهرداری رینه است. این پیمانکار با وجود درآمد بالایی که از اجاره پارکینگ، کرایه نیسان و اجاره قاطر به دست می آورد، برای حفظ محیط زیست دماوند، پاکسازی مسیر صعود به این قله و جمع آوری زباله های کنار جاده از کوچکترین هزینه ای دریغ نمی کند.

آن طور که فعالان محیط زیست می گویند این پیمانکار به افرادی که با خودروی شخصی خود به ارتفاع 2200 متری رسیده اند اجازه نمی دهد با خودروی خود به ارتفاع بالاتری صعود کنند. چون برای پارک از آنها پول می گیرد و نیسان هایی را در مسیر قرار داده است که هزینه های زیادی برای انتقال کوهنوردان به منطقه گوسفندسرا می گیرند.

علاوه بر این، این پیمانکار قاطرهایی را در گوسفندسرا قرار داده است که برای جابجایی بارهای کوهنوردان و رساندن آنها به کمپ سوم هزینه های زیادی را برای آنها به همراه دارد و اتفاقاً وجود این قاطرها خسارات زیست محیطی زیادی به دماوند وارد می کند. اما پیمانکار مربوطه شهرداری رین هیچ اقدامی برای حفاظت از محیط زیست دماوند انجام نمی دهد.