چند جاذبه خاص در بجنورد

تودی تریپ: برای کسانی که از مسیرهای شمالی وارد استان خراسان می شوند شهر بجنورد به ساحل بابا امان شهرت بیشتری دارد و باید در گذر از این شهر از این ساحل زیبا دیدن کنند.

عمارت آینه ای باشکوه

عمارت آینه یکی از آثار تاریخی مربوط به بجنورد مربوط به دوره قاجاریه است. بنای آینه در دوره قاجار در باغی بزرگ به همراه بناهای دیگری چون عمارت مفخم، کلافرنگی، حوضخانه و سردار قرار داشت و مجموعه کاخ مفخم را تشکیل می داد.

این بنا در انتهای خیابان شریعتی شمالی شهر بجنورد واقع شده است و دارای 4 مناره در سمت ورودی اصلی است که بر روی 2 مناره به شیوه کاشی مقلی 12 بار کلمه محمد نوشته شده است همچنین در طبقه دوم نیز وجود دارد. یک اتاق آینه است که در آن ساختمان است، نامی که او از او گرفته است.

این بنا در سال 1300 هجری قمری همزمان با سلطنت ناصرالدین شاه به دستور یار محمد خان شادلو معروف به سردار مفخم و به عنوان فضای اداری و قضایی برای دیدارهای رسمی سردار مفخم با شخصیت های سیاسی کشور ساخته شد. در دوره قاجار و همچنین مراسم نظامی و مشاوره در زمینه مسائل سیاسی و اجتماعی با سران طایفه شادلو و دیگر شخصیت های سیاسی دوره قاجار استفاده می شد.

طراحی نقشه ساختمان آینه خانه توسط میرزا مهدی خانشقاقی (ممتحن الدوله)، اولین معمار ایرانی فارغ التحصیل از دانشکده معماری پاریس انجام شده است.

بنای آینه ای همزمان با دوران ناصری در باغی بزرگ به نام دلگشا ساخته شده است. پلان این بنا مستطیل شکل و در دو طبقه به ابعاد تقریبی 11×18 متر و ارتفاع تقریبی 10 متر و در مجموع 9 اتاق ساخته شده است. یکی از اتاق های طبقه فوقانی سالنی به ابعاد 8×3 متر است که تمام دیوارها و سقف آن با نقاشی های آینه کاری زیبا تزئین شده است. بنای آینه خانه به شماره ۱۱۶۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از سال ۱۳۷۹ به عنوان موزه اسناد و نسخ خطی مورد استفاده قرار گرفته است.

آتشکده اسپاهو

آتشکده اسپهو یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی استان خراسان شمالی است که در 100 کیلومتری غرب شهر بجنورد و در مجاورت روستای اسپهو قرار دارد و مربوط به دوره ساسانی است.

مردم محلی این آتشکده را به نام کلیسا می شناسند، اما تاکنون هیچ مدرکی دال بر حضور مسیحیان در این منطقه به دست نیامده است، از سوی دیگر شکل گرد محراب، آتشدان و سوراخ های سقف آن دیده شده است. از گنبد که دریچه های دود هستند نشان می دهد که این مکان آتشکده ای است که زرتشتیان باستان آن را ساخته اند.

واژه اسپاخو از کلمه «هسپ» یا «سپ» گرفته شده است که یک کلمه پهلوی است و به مرور زمان به «اسب» تبدیل شده و چنانکه پیداست در گذشته اسب‌هایی در این منطقه پرورش داده می‌شده است.

حسینی جاییرمی

حسینیه جاجرمی یکی از بناهای اواخر دوره قاجار در شهر بجنورد است. بنا بر کتیبه موجود، بنا در سال 1325 هجری شمسی به دست استاد غلامرضا بنا یزدی ساخته شده است.

این بنا نمونه ای از معماری سنتی از نوع حیاط مرکزی است که نوعی معماری درونگرا به حساب می آید که تمامی درها، پنجره ها و نورگیرهای رو به حیاط باز هستند. پلان کلی بنا مربع و مشتمل بر دو طبقه در ضلع شرقی و غربی است که در مجموع حدود 600 متر مربع مساحت دارند.

ورودی حسینیه با هشتی به حیاط مرکزی متصل می شود که با دو راه پله در زوایای شمال شرقی و جنوب غربی به اتاق های مهتابی طبقه فوقانی منتهی می شود. سقف هشتی بنا در قسمت ورودی و تمامی حجره های طبقه زیرین با طاق قوس و طبقه فوقانی با تیرچه پوشانده شده است.

قسمت های مختلف بنا با توده های معماری مانند آجرکاری، گچبری، گچ بری و کتیبه تزئین شده است. در بالای دیوار ایوان شرقی خطی تزئینی با کتیبه ای به خط نستعلیق قرار دارد که در آن گزیده ای از تصنیف معروف محتشم کاشانی بر مرثیه شهدای کربلا (باز هم چه شورشی) گچ بری شده است. این اشعار برای استفاده اولیه از این بنا به عنوان حسینیه و محل عزاداری مصیبت دیدگان سیدالشهدا (ع) مناسب است. این اثر در تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۱۱۰۵۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کوش باغ علی آباد

در سه کیلومتری شمال شرق بجنورد در روستای علی آباد باغی بزرگ با درختان چند صد ساله وجود دارد که نشان از قدمت طولانی آن دارد. در مرکز این باغ قدیمی بنایی تاریخی قرار دارد که علی آباد کوش نام دارد.

این بنا متعلق به فرمانروایان شادلو بوده و مهمترین الگوی باغ ایرانی در خراسان شمالی به شمار می رود. درباره معماری بنا باید گفت که این آلاچیق دارای چهار ورودی است که هر ورودی در یکی از جهات اصلی قرار دارد.

پلان عمومی طبقه همکف آن شامل یک حوض سقف گنبدی شکل در مرکز است که دارای دو اتاق در ضلع شرقی و غربی است. پایه های آن از آجر و سنگ و سقف آن از تیرچه ساخته شده است.

این ساختمان شامل اتاق های نشیمن و استخری بود که توسط ساکنان استفاده می شد. در زیر سقف حوضخانه، رسمی سازی و گچ بری های زیبا را می توان مشاهده کرد که نشان از هنر معماری ایرانی دارد. در برخی از سفرنامه های قدیمی نیز از این بنا یاد شده است، به عنوان مثال چارلز مک گرگور در سفرنامه خود به آن اشاره کرده است. ناصرالدین شاه قاجار نیز در سفرنامه دوم خود از این باغ یاد کرده و آن را از املاک سهام الدوله یا کلاه فرنگی دانسته است. این کوشک در زمان سردار مفخم حاکم بجنورد محل استراحت و شکار حاکمان بوده است.

این باغ و اثر تاریخی در سال 1370 با شماره 4953 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و در سالهای اخیر مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.

منبع: کجارو