چند بخش مهم در مسجد جامع نطنز

به گزارش تودی تریپ، مجموعه مسجد جامع نطنز شامل شبستان آجری هشت ضلعی گنبدی، مقبره شیخ نورالدین عبدالصمد با گنبد مخروطی شکل هشت ضلعی، سرو خانقاه و مناره بلندی است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. در وسط صحن مسجد مکانی قرار دارد که از دیدنی های آن محسوب می شود. از طریق چند پله به کانال قنات آبی که از زیرزمین مسجد می گذرد می رسد. بنای اولیه مسجد با آجر و ساروج ساخته شده و با آهک پوشیده شده است. بر روی سطح کتیبه ها و سنگ های متعددی که در گوشه و کنار مسجد حک شده است، می توان تاریخ بازسازی ها، بانیان، معماران و صنعتگران باتجربه و نامی را دید که در مرمت و بازسازی این مسجد مشارکت داشته اند.

قسمت های مهم و دیدنی مسجد جامع نطنز

گنبد دیلمی

وقتی از ضلع جنوبی وارد مسجد می شویم با راهرویی نسبتاً عریض روبرو می شویم که 1.5 متر و 10 پله از سطح خیابان پایین تر است. در سمت راست راهرو راهروی کوچکی وجود دارد که ما را به شبستان هشت ضلعی گنبدی می رساند.

این شبستان دارای قدیمی ترین گنبد آجری منطقه است که بیش از 1040 سال قدمت دارد. در پایه گنبد کتیبه ای به صورت آجر برجسته مربوط به دوره دیلمی (آل بویه) وجود دارد که بعدها در دوره صفویه با گچ پوشانده شد و کتیبه مزین به گچ سیمانی است.

ایوان جنوبی

محراب شبستان کاشی های نفیسی داشت که در دوره قاجار توسط یکی از شاهزادگان قاجار هنگام بازدید از مسجد جامع به سرقت رفت و در موزه لوور فرانسه به نمایش گذاشته شد.

کف شبستان به صورت تخته فرش است که به دلیل وجود قنات هایی که برای جلوگیری از ورود رطوبت به پایه های اصلی شبستان از داخل صحن مسجد عبور می کنند کانالیزه شده و به دلیل اینکه جریان هوا در داخل کانال ها باعث خشکی می شود. زیر پاتختی مرطوب می شود.

حیاط مجموعه دارای چهار ایوان در چهار جهت اصلی (شمال، جنوب، شرق، غرب) است که در دوره ایلخانی مغول به شبستان گنبدی اضافه شده است.

ایوان شمالی

در ایوان شمالی مسجد جامع نطنز دو قرنیز گچی دو طبقه و دو کتیبه وجود دارد.

در کتیبه ای که به صورت نقش برجسته گچی با زمینه گل و بوته دیده می شود، قسمتی از سوره طوبی (آیات 18 و 19) کتیبه شده است. در انتهای این کتیبه تاریخ 709 هجری قمری و نام حیدر در تزئینات گچ بری دیده می شود. حیدر مسلماً نام استادی است که گچ بری الجاطیو محراب را در مسجد جمعه اصفهان نیز به پایان رساند.

کتیبه دیگری در پایین هلال در ایوان شمالی مسجد توسط علیرضا امامی اصفهانی از خوشنویسان برجسته دوره صفوی دیده می شود. این کتیبه با خط شکسته سفید روی زمینه قهوه‌ای نوشته شده است که به مرور زمان محو شده و به رنگ لاجوردی رنگ شده است. بر روی این کتیبه می توانید آیه 109 سوره جمعه، آیه 114 سوره هود و دو حدیث از پیامبر اکرم (ص) را بخوانید.

در دیگری که از سمت شمال به کوچه مجاور باز می شود، دارای کتیبه هایی است که به صورت خاتم کاری با صلوات برای 14 معصوم نوشته شده است. این کتیبه تاریخ ساخت در را در سال 972 هجری قمری و نصب آن را در سال 1012 هجری قمری نشان می دهد.

دیدنی های مهم در مسجد جامع نطنز

آرامگاه شیخ نورالدین عبدالصمد نطنزی

مقبره یا مقبره شیخ نورالدین عبدالصمد نطنزی دارای گنبدی مخروطی به شکل هشت ضلعی با دو دیوار یا دو پوسته است که دیوار بیرونی آن با آجر و کاشی فیروزه ای تزئین شده و دیوار داخلی از گچ بی نظیر ساخته شده است.

وقتی از مرکز بقعه به مکرانسکرهای زیر گنبد نگاه می کنیم، نقش گلی با گلبرگ های رو به پایین را می بینیم و در پایه گنبد کتیبه ای به شکل گچ بری برجسته با خطی مثلثی در پس زمینه وجود دارد. از گل و بوته این کتیبه شامل انتهای آیات 167 و 168 و جزء اول آیه 169 سوره آل عمران است و در انتهای آن نام خلیفه ابن حسین مستری با تاریخ 707 هجری قمری دیده می شود.

مقبره یا مقبره دارای ازاره چینی فوق العاده ظریفی است که با کاشی های طلای هشت تیر از دوران ایلخانی تزیین شده و اطراف آن را کاشی های فیروزه ای چلیپایی چهار تیر احاطه کرده است. ازاره چینی و کاشی های محراب آرامگاه در زمان قاجار به موزه ویکتوریا آلبرت لندن منتقل شد.

بین مقبره شیخ نورالدین و فضای خالی مقبره چوبی حصاری وجود دارد. کتیبه ای به صورت منبت در بالای ضریح دیده می شود که تاریخ ساخت ضریح را در سال 1064 هجری قمری و استاد استاد آن حسین بن استاد اسماعیل سرشکی نطنزی ذکر کرده است. در ساخت این معبد چوبی که به صورت گره های چینی ساخته شده است از هیچ گونه چسب چوب و میخ استفاده نشده است، بلکه تمامی قسمت ها به صورت فاق و زبانه به هم متصل شده اند تا این حصار چوبی را تشکیل دهند.

مناره

مجموعه تاریخی مسجد جامع نطنز دارای مناره ای بلند و زیبا است که به دلیل سبک جالب و تزئینات کاشی کاری آن به ویژه کتیبه فیروزه ای و پهن روی ساقه آن مورد توجه بسیاری از بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

این مناره 37.20 متر ارتفاع و 118 پله مارپیچ دارد. این مناره بین ورودی کبود خانقاه و ورودی سفید مسجد قرار دارد و با شبستانی قوسی شکل که سطح آن برابر با فرش بقعه شیخ عبدالصمد است به بقیه مجموعه متصل می شود.

ابی صومعه

سردر خانقاه با نقوش و نقوش گوناگون چشم نوازترین قسمت مجموعه مسجد جامع نطنز به شمار می رود.

به نظر می رسد پس از اتمام مسجد و مقبره شیخ عبدالصمد، کار ساخت و ساز ادامه یافته و خانقاه ساخته شده است که تنها این باب از آن باقی مانده است. در سال 1348 هجری شمسی مرمت سردار انجام شد.

بیشتر قسمت های کمان دارای کاشی کاری فیروزه ای و لاجوردی و موکران است که نمونه بسیار زیبایی از بناهای آبی دوره مغول است. کتیبه ای به صورت گچ بری، دور در، به خط ریحان برجسته وجود دارد که توسط شمس الدین محمدعلی نطنزی ساخته شده است. این کتیبه نشان دهنده سال 716 هجری قمری است.