سلام جدید – خدمات توریستی: زیگورات دوروانتاش که بیشتر ما ایرانیان آن را با نام زیگورات چغازنبیل می شناسیم، عبادتگاهی باستانی است که در حدود ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح در تمدن عیلام ساخته شده است. یعنی سال ها قبل از تأسیس امپراتوری هخامنشی و حتی پای آریایی ها و سه قبیله آنها به ایران رسید. چاگا به معنای تپه و زنبیل به معنای سبد است.
مجموعه آیینی مذهبی دوره اونتاش در حدود 1250 قبل از میلاد (1240-1275 قبل از میلاد) در زمان پادشاه ایلامی اونتاش ناپیریشا در جشن اینشوشیناک، خدای نگهبان شوش ساخته شد. این بنا در اصل یک ساختمان سومری بوده که برای پرستش خدایان به شکلی مرتفع ساخته شده و در پادشاهی های رود میانه به وفور دیده می شود. این بنای باقیمانده را می‌توان با نام‌های Ziggurat Ur، Ziggurat Atmananki، Ziggurat Enlil، Ziggurat Larsa، Ziggurat Dor Sharukin در عراق نیز نامید. زیارتگاه چغازنبیل و دور اونتاش نیز مانند بسیاری از شهرهای دیگر عیلام در جریان جنگ‌های عیلام و آشوری که از سال 645 قبل از میلاد آغاز شد، ویران شد. ارتش آشور به رهبری «آشوربانیپال» نابود شد.
نگاهی به معماری چغازنبیل
زیگورات چغازنبیل اکنون تقریباً 25 متر ارتفاع دارد. اما تحقیقات باستان‌شناسی نشان می‌دهد که ارتفاع آن دو برابر بوده و قبل از تخریب در اثر آشوربانیپال و فرسایش تدریجی، دارای ۵ طبقه بوده است. هر ضلع این زیگورات نزدیک به 100 متر طول دارد. زیگورات یک بنای مذهبی است که می توانید آن را بیشتر در منطقه رودخانه میانه مانند عراق کنونی ببینید. اما زیگورات چغازنبیل نمونه بی نظیری در ایران است.
زیگورات چغازنبیل بیشتر از خشت خام و آجر سفالی پخته ساخته شده است. در بدن او آثاری از تزئینات و نقاشی های دست ساز به خطوط ایلامی و اکدی نیز دیده می شود. یکی دیگر از جنبه های اهمیت چغازنبیل، ساخت کاشی و لعاب است که آثار آن هنوز در این معبد مخروبه دیده می شود. همچنین برخی مطالعات نشان می دهد که قدیمی ترین تصفیه خانه های فاضلاب جهان باستان در این مجموعه ایجاد شده است.
رومن گیرشمن، باستان شناس فرانسوی، طی تحقیقات 10 ساله خود در منطقه خوزستان، چندین مرحله کاوش را در چغازنبیل انجام داد.
نقاط مختلف چغازنبیل
معبد چغازنبیل در داخل شهری به نام «دوراوانتاش» (دورا به معنی شهر و آوانتاش نام سازنده شهر) قرار دارد که مساحتی به طول و عرض حدود 1300×1000 متر را در بر می گیرد و از سه محوطه آجری تشکیل شده است. یک ردیف: معبد اصلی (زیگورات) در مرکز محوطه اول، کاخ ها و معابد کوچک در محوطه دوم، مقبره های زیرزمینی سلطنتی و کاخ های سلطنتی و ایستگاه تطهیر در محوطه سوم قرار دارد.
اماکن دیگری برای عبادت خدایان و الهه های عیلام در چغازنبیل ساخته شد که عبارتند از:
نوسکو (خدای آتش)
پینیکیر (مادربزرگ خدایان)
آداد (خدای هوا)
“نین علی” نین – علی (همسر خدای هوا)
شیموت (خدای عیلام)
منزات (همسر خدای عیلام)
نپراتپ (الهه های رزق و روزی)
روهوراتیر (خدای انزان)
“هیشمیتی” (همسر خدا انزان)
گال (خدای بزرگ عیلام)
«ایشنی کراب» ایشنی کراب (الهه سوگند) و دو معبد ناشناخته دیگر که در کنار دروازه‌های غربی و جنوب شرقی دیوار دوم قرار دارند.
