قلعه تپه لادیز؛ جاذبه‌ای جالب در سیستان و بلوچستان

تودی تریپ – خدمات مسافرتی: قلعه لادیز یکی از جاذبه های میرجاو در استان سیستان و بلوچستان است که در منطقه ای نیمه کوهستانی بر فراز تپه ای طبیعی از سنگ آهک و ماسه سنگ در انتهای جنوبی رودخانه لادیز، تپه های کم ارتفاع واقع شده است. این بنا عمدتاً از ماسه سنگ و سنگ آهک پراکنده در سراسر منطقه ساخته شده است که ظاهری خشن به آن بخشیده است. رودخانه لادیز که 10 ماه در سال جاری است و نقش حیاتی در اقتصاد و توسعه منطقه دارد. سمت شمال این اثر ادامه دارد.

آشنایی با قلعه تپه لادیز

در جنوب غربی میرجاوه سیستان و بلوچستان روستایی تاریخی به نام لادیز با یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی به نام قلعه لادیز منتظر حضور گرم شماست. این قلعه با نام های دیگری مانند قلعه اربابا، قلعه اربابی و قلعه تپه لادیز در بین مردم محلی شناخته می شود.

قلعه لادیز به دلیل سکونت افرادی با نام خانوادگی اربابی به قلعه اربابی معروف شد. زمان ساخت این مکان تاریخی دوره اشکانی به نظر می رسد که امروزه تنها ویرانه هایی از این بنای باشکوه باقی مانده است.

قلعه اربابان بر روی صخره ها در حاشیه روستای لادیز ساخته شده است. پی این بنا از سنگ های بزرگ و دیوارهای گلی ساخته شده و قرن ها پابرجا مانده است!

قلعه تپه لادیز از سه طرف به صخره های کوچک منتهی می شود. این قلعه جزو قلعه های دفاعی طبقه بندی شده بود.

این قلعه یکی از معروف ترین بناهای آن روزگار بوده است، زمانی که آب رودخانه در قسمت شمالی قلعه جاری بود، زندگی در این روستا جاری بود. قلعه تپه لادیز در 19 دی ماه 1380 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آدرس قلعه لادیز زاهدان: استان سیستان و بلوچستان – میریاویه – روستای لادیز

این اثر بقایای قلعه‌ای است که بر روی تپه‌ای ماسه‌سنگ در حاشیه رودخانه لادیز به شکل مستطیل در جهت شرقی-غربی ساخته شده است که اکنون تنها بقایای معدودی از معماری آن باقی مانده است که در یک تراس ماسه‌سنگ تخریب شده است. . قرار داده شده

ویژگی های جالب قلعه لادیز تپه

بناهای فعلی قلعه آسیب های زیادی دیده است، اما از نوع معماری باقی مانده و تعداد اتاق ها و همچنین موقعیت مکانی آن می توان دریافت که در گذشته پر رونق بوده و اهمیت استراتژیک برای منطقه داشته است.

دسترسی به قلعه از سمت جنوب است که شیب کمی دارد، به نظر می رسد وجود آب کافی و زمین مناسب برای کشاورزی در دوام و رونق قلعه در گذشته موثر بوده است.

سازه های این قلعه با مصالح سنگ و خشت و ملات گل ساخته شده است. این سنگ در پایین دیوارها همراه با ملات گل به کار رفته و نوعی قلوه سنگ بزرگ و تیره رنگ است که در منطقه موجود است.

قسمت های بالایی دیوارها از خشت بوده و اکنون به دلیل آسیب زیاد، نوع سقف و فرم کامل فضاها را نمی توان تشخیص داد. اما با توجه به قسمت‌های باقی‌مانده، می‌توان فرض کرد که برخی از سنگ‌فرش‌ها به صورت صلیب ایجاد شده‌اند و اگرچه سطح تراس صاف است، اما تطبیق پذیری آن بر توزیع اتاق‌های قلعه تأثیر گذاشته است.

نکته دیگر در مورد این قلعه وجود چاه (چاله) نسبتا عمیق به قطر حدود 5 متر است!! در قسمت غربی قلعه قرار دارد که اکنون فروریخته است و با وجود مجاورت با رودخانه کارایی آن مشخص نیست.

همچنین به نظر می رسد که دیوار دفاعی مشابه ساختار خانه ها در اطراف قلعه ساخته شده است که این دیوار در اطراف تراس ذکر شده نیست که بقایای آن درست در لبه صخره یا تراس دیده می شود.

به دلیل تکه تکه شدن تراس ماسه سنگ (سنگ آهک) به دلیل طغیان رودخانه و سایر عوامل طبیعی (شاید زلزله) که قلعه بر روی آن ساخته شده است. این ممکن است یکی از دلایل اصلی رها شدن آن باشد.

سفال تنها ماده فرهنگی متحرک باقی مانده از سطح اثر است که تنوع و تراکم کمی دارد. سرامیک های موجود در سطح را می توان بر اساس نوع پوشش به دو گروه تقسیم کرد: 1- سرامیک های لعابدار 2- سرامیک های بدون لعاب و دارای پوشش گلی.

سفال لعاب دار تراکم بسیار کمی دارد و در بین نمونه های جمع آوری شده دو نوع سفال دیده می شود که عبارتند از: سفال لعاب لاجوردی طرح دار با نقش آبی و خمیر قرمز و سفال با لعاب بطری قهوه ای روشن. این سفال نیز حکاکی شده و رنگ کتیبه سیاه است.

سفال های بدون لعاب متراکم تر و دارای پوشش گلی قرمز رنگ هستند و با توجه به نوع تزئین می توان آن ها را به دو دسته ساده و طرح دار تقسیم کرد، سفال های تزئین شده نیز دو نوع رنگی و طرح دار می باشد.

سفال های منقوش با توجه به بقایای اثر، نوع معماری و سفال های حاصله، دارای رنگ مایه بژ روشن است و از نیم دایره های موازی تو در تو تشکیل شده است. دوره تاریخی (اشکانی- ساسانی) و دوره میانی و متأخر اسلامی برای این اثر پیشنهاد شده است.