تودی تریپ: قلعه بمپور در ایرانشهر یکی از قلعه های مهم در کل قلمرو بلوچستان به شمار می رود که بر فراز تپه ای مصنوعی ساخته شده است.
این قلعه که در زمان ساخت یک مجموعه نظامی به حساب می‌آمد، به دلیل موقعیت استراتژیک، توانایی دفاع از خود در برابر حمله نیروهای نظامی را دارد.
تاریخ ساخت قلعه بمپور به دوره ساسانیان برمی گردد. زیرا قلعه های مشابه قلعه بمپور از جمله قلعه دختر کرمان و قلعه بم نیز متعلق به این دوره است.
همچنین در سال 1960 یک باستان شناس انگلیسی قسمتی از تپه قلعه بمپور را کاوش کرد و از آن آثار ماقبل تاریخ به دست آورد.
اما جدای از اشارات تاریخی، ردپای تاریخ این قلعه را در اسطوره ها و داستان ها نیز می توان یافت.
در برخی از افسانه های محلی، بمپور را با بهمن مرتبط می دانند. به همین دلیل کلمه “بهمن پور” در طول زمان به بمپور تبدیل شده است.
بمپور در طول زمان
قلعه بمپور که مشهورترین قلعه بلوچستان است، تا مدت ها مرکز حکومت کرمان و بلوچستان بوده است.
به گفته باستان شناسان قدمت این قلعه به دوره ساسانی و اشکانی می رسد. قلعه بمپور در زمان پادشاهان سلجوقی نیز مورد استفاده قرار می گرفت.
اما مردم بلوچستان معتقدند که این قلعه توسط نادرشاه افشار ساخته شده است.
البته نادرشاه به ناصرخان براهویی اجازه داد تا در منطقه بمپور قلعه بسازد. اما بنای قلعه بمپور بسیار قدیمی تر از آن است.
در سال 1960 خانم بئاتریس، دیرینه شناس انگلیسی، بخشی از دامنه تپه زیر قلعه بمپور را کاوش کرد و آثاری از آغاز تاریخ پیدا کرد.
قلعه بمپور در دو قسمت ساخته شده است و این دو قسمت از نظر ارتفاع با هم برابر نیستند.
مصالح به کار رفته در این قلعه شمع خشت خام و خشت است که بر روی تپه ای مصنوعی ساخته شده است. دیوارهای غربی و شرقی دارای برج های استوانه ای در هر انتها هستند.
از چهار برج دیده بانی تنها دو برج با ارتفاع دو متر باقی مانده است. در داخل قلعه، تعدادی اتاق متصل به دیوار وجود دارد که برای اهداف مختلف طراحی شده اند.
داخل قلعه نیز چاهی وجود دارد. ارتفاع تپه مصنوعی که قلعه بر روی آن قرار دارد 80 متر است.
قلعه بمپور از سه بخش تشکیل شده است:
- قسمت پایانی که شامل دیوارهای اصلی و درهای ورودی و خروجی و چندین برج و بارو برای حفاظت از قلعه است.
- بخش میانی که محل خانه های مسکونی و برج ها و استحکامات بود.
- قسمت بالایی که مخصوص فرماندهان و والیان قلعه بوده و بیشتر دیده بانی از برج و دیوارهای این قسمت به دلیل ارتفاع زیاد بوده است. در منطقه بالا چاه عمیقی نمایان است که چندین سال است پر نشده است. در گذشته در داخل چاه سنگفرش وجود داشت و سوراخی برای عبور نیروهای قلعه در زمان محاصره قلعه توسط دشمنان وجود داشت. در حال حاضر به دلیل جابجایی شن و ماسه سست و گذشت زمان، این سوراخ مسدود شده است. اما چاه همچنان قوی است. دیوارهای شرقی و غربی آن از هم دورتر و در ضلع جنوبی به هم نزدیکتر هستند. ضلع جنوبی در واقع کوچکترین ضلع قلعه است. هر طرف یک برج استوانه ای داشت که تعداد آن به ده برج می رسید.
فاصله بمپور – ایرانشهر
در بین این همه آثار تاریخی با معروف ترین قلعه سیستان و بلوچستان آشنا می شویم.
قلعه بمپور که افسانه های جالبی نیز در مورد آن نقل شده است. 24 کیلومتری ایرانشهر و 1 کیلومتری شمال بمپور یافت می شود. اما برسیم به افسانه های این قلعه.
به گفته عموم مردم این قلعه متعلق به بهمن پسر اسفندیار در ابتدا به عنوان نامگذاری شد بهمن پور و به مرور زمان به بمپور تغییر نام داد.
همانطور که می دانید فقیر یعنی پسر.
اکنون به زندگی و قدمت این قلعه می رسیم. باستان شناسان می گویند قدمت این قلعه به زمان خود باز می گردد ساسانی و حزب برمی گرداند؛ اما مردم بر این باورند که این قلعه به بهره برداری رسیده است نادر شاه انجام شده.
باید بدانید که بنا به دلایلی تصور رایج از این قلعه درست نیست و قدمت آن بسیار بیشتر از این حرف هاست.
قلعه بمپور در زمان خود بسیار مهم بوده و از مهم ترین قلعه های نظامی آسیا به شمار می رود.
این قلعه در دو قسمت با ارتفاعات مختلف و با مصالحی مانند خشت خام بر روی تپه های مصنوعی به ارتفاع 80 متر ساخته شده است.
اگر می خواهید در تاریخ ایران غرق شوید، قلعه بمپور یکی از دیدنی های سیستان و بلوچستان است که شما را به وجد خواهد آورد.
فاصله ایرانشهر تا قلعه بمپور: 27 کیلومتر – زمان: 27 دقیقه
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، 24 کیلومتری غرب ایرانشهر، بمپور
دسترسی: از شهرستان ایرانشهر وارد اتوبان فتح مرادی شده و به سمت غرب حرکت کنید. وارد شهر بمپور شوید. در امتداد جاده بمپور به سمت غرب حرکت کنید و پس از دیدن مسجد جامع بمپور، تا انتهای خیابان سمت راست ادامه دهید تا به قلعه بمپور برسید.
ساعات ملاقات: از ساعت 07:00 تا 18:00 (بهتر است بازدید خود را قبل از غروب خورشید به پایان برسانید.)
