تودی تریپا _ خدمات توریستی: سد فریمانبندی بنایی تاریخی در شهرستان فریمان در استان خراسان رضوی است.
این سد بر روی رودخانه فریمان در یازده کیلومتری شهر فریمان و هفتاد کیلومتری جنوب شرقی مشهد ساخته شده است. تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست، اما احتمالاً مربوط به دوره ایلخانی یا تیموری است.
این سد در دوره قاجار و در چند دهه اخیر به طور گسترده بازسازی شد.
این اثر در تاریخ 4 اسفند 1379 با شماره ثبت 3522 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
جنگل و محیط طبیعی اطراف سد فریمان و دریاچه آن محیطی مناسب برای گذران اوقات فراغت ایجاد می کند. این مکان در تعطیلات گردشگران زیادی را به خود جذب می کند.
مقدمه ای بر بند فریمن
گروه موسیقی فریمان مربوط به دوره های تاریخی پس از اسلام است و در روستای تقی آباد شهرستان فریمان قرار دارد و این اثر در تاریخ ۴ اسفند ۱۳۵۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این سد یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی و دیدنی فریمن است که قدمتی طولانی دارد. گفته می شود این سد در ابتدا 4 متر ارتفاع داشته است، اما بنای فعلی که قدمت آن به دوران صفویه می رسد، 20 متر ارتفاع دارد.
سد فریمان یکی از معروف ترین و ارزشمندترین آثار تاریخی و دیدنی استان است که سبک معماری و ساخت سدی که سال ها جاودانه مانده است قابل توجه است. زمان دقیق ساخت این بنای سنگی و آجری مشخص نیست.
بنا به روایات، زمان ساخت آن را مربوط به دوره ایلخانان مغول می دانند، اما گزارش شده است که این سد ابتدا هزار سال پیش در ارتفاع چهار متری ساخته شد و سپس در ساخت آن تجدید نظر شد. ارتفاع آن تا بیست متر افزایش یافت.
در دهه 1970 ارتفاع سد با طراحی سنتی و آجر افزایش یافت. منظره سد که مجهز به ایوان است بر زیبایی آن می افزاید. این اثر تاریخی در زمان های مختلف مرمت شده است.
در زمان قاجار، فریمان و گروهش خاله های حکومتی بودند و اگر به سوابق روستاهای خالصه قبل از قاجار دسترسی پیدا کنیم، احتمالاً در زمان صفویه نیز لقب خلسه داشته است.
در دوره قاجاریه، عین الدوله پس از برکناری از صدارت، چند ماه در فریمان ماند و در این مدت برای افزایش استحکام سد، سلف وی، مجید السلطان، پایه هرمی بسیار محکمی ساخت. در جلوی دیواره سد، به طوری که فشار آب مخزن به دیواره سد محدود می شود.
در جریان نوسازی در آغاز این قرن، آنها فلپ ها را بستند. اما در هنگام سیلاب های بزرگ باز می شوند تا آب از روی سد نگذرد. در قسمتی از سرریز آب از دو طرف سد و روی صخره های کوه جاری می شد و بدین ترتیب بدنه سد از آسیب محافظت می کرد.
با توجه به شرایط فعلی سد می توان آن را نوعی سد فونداسیون یا سد معکوس دانست. آبگیری از سد توسط دو برج آبگیر انجام می شود که هر کدام به طور مستقل عمل می کنند.
به این ترتیب آب از کانال های تعبیه شده در اعماق مختلف سد وارد چاه ها شده و از کف چاه در سمت دیگر سد خارج می شود. برای بازکردن کانال های فوقانی در داخل چاه تیرهایی در ارتفاع یکسان و در جهات مختلف تعبیه می شود.
این عناصر چوبی به جای نردبان مارپیچ برای فرود و باز و بسته شدن خطوط لوله و همچنین حذف و کاهش انرژی سقوط آزاد آب و جلوگیری از تخریب بدنه چاه نصب می شوند.
طول یال سد حدود 100 متر، ارتفاع دیوار 20 متر و مصالح به کار رفته سنگ و ملات ساروج می باشد. بخشی از حجم سد با سیلت انباشته شده است.
ظرفیت تقریبی مخزن سد حدود یک میلیون متر مکعب است. طول دریاچه پشت سد حدود 2 کیلومتر و عرض متوسط آن حدود 500 متر است.
ویژگی های جالب گروه فریمن
طول یال سد فریمان حدود 100 متر، ارتفاع دیواره آن 20 متر و ظرفیت مخزن سد حدود یک میلیون متر مکعب است.
این سد دارای دو برج است که آبگیری آنها از این دو برج انجام می شود. به این ترتیب آب از کانال های مشخص شده در اعماق مختلف سد وارد چاه ها شده و از کف چاه آن طرف سد خارج می شود.
برای بازکردن خطوط لوله در داخل چاه تیرهایی در ارتفاع یکسان و در جهات مختلف نصب می شود.
این عناصر چوبی به جای پلکان مارپیچ برای فرود و باز و بسته شدن خطوط لوله و همچنین حذف و کاهش انرژی سقوط آزاد آب و جلوگیری از تخریب بدنه چاه ایجاد شده اند. برای ساخت این سازه از مصالحی مانند سنگ و ملات ساروج استفاده شده است.
عرض رودخانه پشت سد 500 متر و طول آن 2 کیلومتر است.
این سد در 9 کیلومتری شهر فریمان قرار دارد که برای بازدید از این سد باید به این مکان بروید. شما می توانید این کار را هم با وسایل نقلیه عمومی و هم با ماشین شخصی انجام دهید که انجام آن با ماشین شخصی بسیار راحت تر است.
شما می توانید بدون پرداخت هزینه از سد فریمن بازدید کنید. از آنجایی که در اطراف این سد فضای سبز زیبایی وجود دارد، می توانید در این مناظر زمانی را به استراحت بگذرانید و علاوه بر بازدید از این سد از مناظر طبیعی نیز لذت ببرید.
انواع مختلفی از امکانات در این مکان برای گردشگران فراهم شده است که در بازدید از این مکان بر راحتی آنها می افزاید.
