تودی تریپ: یکی از جاذبه های دیدنی کرمان آب انبار تاریخی علی مردان خان است، پیشنهاد می کنیم در صورت سفر به این شهر بسیار زیبا از این آب انبار تاریخی دیدن کنید.
مخزن تاریخی علی مردان خان که در بازار غربی مسگری قرار دارد دارای ویژگی های معماری جالبی است که توجه بینندگان را به خود جلب می کند. تاریخ کتیبه در بنای مذکور 1209 هجری قمری است. این کتیبه در بالای آب انبار علی مردان خان قرار دارد و مربوط به دوره صفویه است.
برای کرمان زیبا و دیدنی
روایات اساطیری از اهدای کرمان و مکران به رستم توسط کی خسرو سخن می گوید. در این روایات آمده است که کرمان تا آن زمان قاجاران نامیده می شد و ایالتی خودمختار بود. مردی به نام هفتواد حکومت این شهر را به دست گرفت و به دلیل وجود کرم افسانه ای، شهر را کرمان نامیدند. همچنین نشانه هایی از حکومت باخمن بر این منطقه وجود دارد. در روایات نیز اشاره شده است که در دوره هخامنشیان، کوروش این شهر را به عنوان تبعید نبونیدوس (پادشاه شکست خورده بابل) انتخاب کرد.
بر اساس نوشته‌های مورخان، کرمان یکی از استان‌های تابع کوروش بوده و در عهد داریوش بزرگ، نام این شهر در زمره استان‌های هخامنشیان قرار گرفته است. در کتیبه بنای شوش از چوبی برای استحکام بناها یاد شده و محل تهیه آن کرمان است. هرودوت معتقد بود که محلی به نام کرمانیا یکی از اقوام دوازده گانه ایران است و ساتراپ (بخش شاهنشاهی) چهاردهمین ایل است.
از همه اینها که بگذریم، به دلیل وجود آثاری چون قلعه دختر و قلعه اردشیر، حداقل می توان قدمت این شهر را به زمان اردشیر بابکان نسبت داد. می گویند در حدود سال 220 میلادی که اردشیر کرمان را فتح کرد آن را قواشیر نامید و مرکز استان کرمان نامیده شد. اردشیر پس از تصرف بلاش – حاکم وقت کرمان – شهر را تصرف کرد و پسرش اردشیر را بر تخت نشاند.
کتیبه ای از شاپور یکم مربوط به دوران ساسانیان در اطراف کعبه زرتشتیان در رستم نقش فارسی یافت شد که شاپور در آن از استان های خود نام برده و نام کرمان نیز در میان آنها دیده می شود.
کاجاران (بم)، کرمانیا، کرمانا و گواشیر نام‌هایی هستند که به کرمان نسبت داده می‌شوند. نام کرمان در کتیبه‌های داریوش نیز آمده است که نام ناحیه‌ای است که از آن چوب برای ساختن کاخ‌ها تهیه می‌شده است. معانی زیر برای اسم کرمان در نظر گرفته شده است:
- کرمان به معنای کار و تلاش، کرمینا به معنای ماهر و صنعتگر و کرمان بنده به معنای مطیع یا وظیفه شناس است. این سخنان را کرمان ساخته و از این رو می توان کرمان را سرزمین سخت کوشی دانست.
- ریشه دیگر کر به معنای بریدن، کشتن و جنگیدن است و کرمان نیز می تواند به معنای سرزمین جنگ و مبارزه باشد.
- بر اساس فرضیه ای دیگر کرمان واژه ای اساطیری و از واژه کریمان پدر نریمان است. منابع می گویند: کریمان پدر نریمان این شهر را به نام خود بنا کرد. کرمان در اوستا و سانسکریت به معنای کوشا و نریمان به معنای مرد و مرد است.
- کلمه کرمان از کر به معنای کوه و مرد به صورت پسوند مکان و به معنای سرزمین کوهستانی است.
آشنایی با آب انبار علی مردان خان کرمان
سر مخزن کار جرثقیل مرطوب و تریم بسیار خوبی دارد. سنگ هایی نیز وجود دارد که جلوه بسیار زیبایی دارند، ابعاد مخزن 10*19.5 متر و گنجایش حدود 2 میلیون لیتر آب، به مدت شش ماه به ساکنان محله های اطراف غذا می دهد و آب خنک است. و طراوت بخش
این تانک به نام علیمردان خان پسر گنجعلی خان نامگذاری شده بود و یکی از معتبرترین تانک های شهر در زمان خود به شمار می رفت. این مخزن آب در تاریخ 6 اردیبهشت 1347 به شماره ثبت 829 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. قسمت های اصلی این مخزن آب عبارتند از: منبع ذخیره آب، پوشش منبع، بادگیر و بادگیر، راه پله و پاشیر، پدینت تزئینی. .
بارندگی کم و کمبود آب های سطحی در شهرهای ایران به ویژه شهرهای جنوبی مانند کرمان، ذخیره آب را برای دوره های کم آبی ضروری می کرد.
با معرفی زیباترین آب انبارهای ایران تصمیم گرفتیم به کرمان نیز اشاره کنیم. آب انبار علی مردان خان در بازار مسگری غربی در بازار گنجعلی خان کرمان واقع شده است. علی مردان خان فرزند گنجعلی خان است که با معماری بسیار جالبی طراحی شده است. زیرا ارتفاع و عمق آن 9 متر و ابعاد منبع آن 10*19.5 متر است و دو میلیون لیتر آب در خود جای می دهد.
این میزان آب می توانست آب شرب مورد نیاز مردم این محله و محله های اطراف را در 9 ماه سال تامین کند. در نتیجه تقریباً در تمام طول سال آب وجود دارد. تاریخ ساخت آن بر روی کتیبه مخزن 1209 هجری قمری نوشته شده است.
آب انبار گنج علی خان که به آب انبار علیمردان خان نیز معروف است بخشی از مجموعه گنجعلی خان است. این بنا دارای سنگفرش زیبایی با تزئینات مربوط به دوره صفویه است و تاریخ ساخت آن به سال 1029 هجری قمری برمی گردد.
