خراسان جنوبی از استان های شرقی کشور محسوب می شود که مرکز آن شهرستان بیرجند می باشد. در این استان زیبا جاذبه های گردشگری متنوعی قرار دارد که از جمله آنها می توان به دره کال جنی، سنگ سوراخ فردوس، کویرهای زیبا و… اشاره داشت که هر کدام از آنها می تواند شما را شگفت زده کند. اگر تا به حال به خراسان جنوبی و بیرجند سفر نکرده اید و با جاهای دیدنی خراسان جنوبی آشنا نیستید این مطلب از تودی تریپ را تا انتها مطالعه کنید.
سنگ سوراخ فردوس
سنگ سوراخ در بالای کوهی به همین نام قرار دارد. در واقع حفره‌ای بزرگ است که به‌دلیل فرسایش‌های آبی در سنگ‌های آهکی به‌وجود آمده است. در نزدیکی این کوه، غار آبی سنگ سوراخ و تپه‌های شنی هم قرار دارد که برای ورزش‌های بیابانی مثل موتورهای چهارچرخ گزینه مناسبی است.
چشمه معدنی آب ترش قاین
همان‌طور که می‌دانید چشمه‌های معدنی، خواص پزشکی و املاح مفید زیادی دارد که افراد از دیرباز برای بهره‌مندی از این ویژگی‌ها به چشمه‌های آب گرم مراجعه می‌کنند. بهتر است شما را با قطب آب درمانی کشور یعنی خراسان جنوبی آشنا کنیم. این استان چمشه‌های معدنی فراوانی دارد که یکی از آنها جشمه معدنی آب ترش است که جاذبه گردشگری شهر قاین به حساب می‌آید. این چشمه معدنی زلال و شفاف است اما اگر در نظر دارید مقداری از این آب معدنی را همراه خود بیاورید به این موضوع توجه داشته باشید که آب ترش قاین بعد از مدتی تغییر رنگ داده و تیره می‌شود. مردم محلی قاین از این آبترش معدنی برای تهیه نان کماچ استفاده می‌کنند. از دیگر چشمه‌های معدنی خراسان جنوبی می‌توان به چشمه آب معدنی تناک، چشمه آب معدنی سیاه‌دره، چشمه آب معدنی کُلوته و … اشاره کرد.
موقعیت مکانی چشمه آبترش قاین: خراسان جنوبی، ده کیلومتری جاده قاین به گناباد
ارگ کلاه فرنگی بیرجند | نگینی در میان جاهای دیدنی خراسان جنوبی
اگر در بیرجند، سراغ دیدنی‌های تاریخی شهر را بگیرید، قبل از هر جا عمارت کلاه‌فرنگی را به شما معرفی می‌کنند. این ارگ در واقع عمارتی تاریخی با معماری منحصربهفرد است که در دوره قاجار ساخته شد و برای سال‌ها به‌عنوان مقر حکومتی یا زندان مورد استفاده قرار می‌گرفت. شاخص‌ترین ویژگی ارگ بیرجند، شکل معماری زیگوراتی (پله‌پله) و شش اشکوبه‌ای (شش‌طبقه) و راس مخروطی‌شکل و سفید‌رنگ آن است که این ارگ را از سایر بناهای مشابه متمایز می‌کند. پیشنهاد مسلم ما این است که در سفر به خراسان جنوبی، دیدن این کوشک، معماری، تزیینات، حوضخانه، طاق‌نماها و مقرنس‌های منحصربهفرد این بنا را از دست ندهید.
قنات بلده فردوس
بلده در شهر فردوس، جزو میراث ایرانی است که در یونسکو ثبت شده است. قنات بلده، از جاهای دیدنی خراسان جنوبی، یادگار دوران ساسانی است و همچنان به زمین‌های کشاورزی اطراف آبرسانی می‌کند. جالب است بدانید:
1.در مسیر خروجی آب قنات، طبیعت بکر و سرسبزی وجود دارد.
2.در مسیر قنات، آسیاب و حمام وجود دارد که تنها آسیاب قرایی فعال است و یک ایستگاه گردشگری است.
باغ گلشن | باغی خیره‌کننده در شهر طبس
باغ گلشن یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی است که در شهر طبس واقع شده و در میان دو کویر بزرگ ایران، یعنی دشت لوت و دشت کویر، خودنمایی می‌کند. درباره پیشینه تاریخی این باغ، اطمینان کاملی وجود ندارد؛ ولی در پایان دوران زندیه یا اوایل قاجاریه بنا شده است. نکته مهم درباره باغ گلشن، این است که به‌دلیل معماری باشکوه و سرسبزی چشم‌نوازش، در فهرست ۵۰ باغ معروف جهان جای گرفته و امروزه به‌عنوان یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی به حساب می‌آید.
جریان دائمی آب در این باغ که از چشمه‌های جوشان تامین می‌شود، طراوت و شادابی خاصی به آن بخشیده است. در کنار درختان کهنسال و گل‌های رنگارنگ باغ، می‌توانید از دیدن معماری ایرانی، حوض‌های بزرگ و جویبارهای خنک و فضای دل‌انگیز و روح‌نواز آن لذت ببرید.
خانه و ساباط مستوفی | یادگاری از دوران قاجار در بشرویه
خانه و ساباط مستوفی، بنایی تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در شهر بشرویه استان خراسان جنوبی واقع شده است. این خانه به‌عنوان یکی از نمونههای فاخر معماری دوره قاجار در ایران محسوب می‌شود و از ویژگی‌های شاخص معماری آن، می‌توان به بادگیرهای زیبا، حیاط مرکزی، تزیینات گچی و آجری و فضاهای متنوع اندرونی و بیرونی اشاره کرد. همین‌طور نباید از ساباط مستوفی در شمال‌شرقی بنا غافل شد. ساباط در گذشته به راهی مسقف برای عبور عابرین پیاده گفته می‌شد و ساباط‌خانه مستوفی با طاق‌نماهای ظریف از زیباترین و معروف‌ترین نمونههای این سبک معماری است.
- آدرس: بشرویه، خیابان ملا عبد‌الله فاضل.
دره کال جنی
از دیگر نقاط دیدنی خراسان جنوبی، دره بین شهر طبس و روستا اطمیغان است که به دلیل شکل ظاهری سنگ‌ها و صخر‌ه‌های آن مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. فرسایش تدریجی آب رودخانه، دره را با ویژگی‌های زیر شکل داده است:
1-سنگ‌های پرپیچ و خم
2-شیارهای عمیق بین سنگ‌ها
روستای چنشت
در ابتدا راجع به نام گذاری متفاوت این روستای چهارفصل می‌پردازیم. مردمان این روستا چنشت را هم‌وزن بهشت می‌دانند که به دلیل وجود چند رودخانه زیبا و پرآب نام قدیمی چند شط را داشته است. به مرور زمان و زیاد شدن اهالی این روستا، نام کنونی را به خود گرفته است. اگر به این شهر سر زدید، زمستان های سرد و تابستان های خنکی را تجربه خواهید کرد. در ادامه به چند مورد جاذبه گردشگری در روستای چنشت می پردازیم این مکان‌ها عبارت‌اند از: غار چهل غار، غار چنشت، باغ های و زمین های کشاورزی متعدد.
موقعیت مکانی روستای جنشت: خراسان جنوبی، شهرستان سربیشه، دهستان نهارجان
قلعه فورگ | قلعه میرزا رفیع خان
شاید برایتان جالب باشد که یکی از باشکوه‌ترین و سالم‌ترین قلعه‌های تاریخی ایران در استان خراسان جنوبی، در نزدیکی روستای فورگ واقع شده و از همین رو، آن را قلعه فورگ می‌نامند. طبق اسناد تاریخی، قدمت این قلعه به دوران قبل از اسلام می‌رسد و در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله صفویه، افشاریه، قاجاریه و پهلوی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. به‌طوری که بر فراز روستا، همچنان استوار و پابرجاست و با عظمت، قدمت و معماری منحصر‌به‌فردش هر گردشگری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. پس در سفرتان به خراسان جنوبی، دیدن ارگ و باروهای این قلعه و بازدید از این جاذبه تاریخی شاخص ایران را از دست ندهید.
- آدرس: ۹۷ کیلومتری شرق بیرجند، شهرستان درمیان، روستای فورگ.
چشمه مرتضی علی
از دیگر مناطق دیدنی خراسان جنوبی در روستای خرو در نزدیکی طبس است و چشمه مرتضی علی نام دارد. چشمه‌ای در دل کویر که توجه‌ها را به خود جلب می‌کند. جالب است بدانید:
- این چشمه در دامنه‌های غربی کوهستان «شتری» قرار دارد.
- این چشمه از سه چشمه اصلی و چند چشمه فرعی تشکیل شده است.
- چشمه‌های قنبر و آبگرم مرتضی علی در بالادست با چشمه جعفری در پایین دست کوه یکی می‌شوند.
روستای ماخونیک
ماخونیک در گذشته به شهر لی‌لی بوت‌ها معروف بوده است. احتمالا می‌دانید که دلیل نام‌گذاری این روستا ربط زیادی به قد سکنه‌ی آن داشته زیرا در سالیان پیش قد افراد این روستا به زحمت به صد و چهل سانتی متر می‌رسید. سکنه‌ی روستای لی‌لی بوت‌ها به مرور زمان با بهبود تغذیه و ازدواج توانستند تا این ژن را تغییر داده و به قد نرمال برسند. روستای ماخونیک با کشور افغانستان تنها نیم ساعت فاصله دارد و همین موضوع باعث شده که کوچ‌کنندگان افغانستانی ماخونیک را برای زندگی خود برگزینند. حال پس از سال‌های متوالی اکثریت جمعیت این روستا ملیت افغانستانی دارند. مردم این روستا به دامداری و صنعت زیبای قالیبافی و صنایع دستی مشغول هستند. این روستا با ویژگی‌های خاص خودش یکی از مکان‌های گردشگری به‌شمار می‌رود.
موقعیت مکانی روستای ماخونیک: خراسان جنوبی، هفتاد و هشت کیلومتری شهر سربیشه
باغ منظریه بیرجند | عمارت کنسولگری انگلستان
یکی از جاهای دیدنی که در بیرجند غافلگیرتان می‌کند، باغ منظریه است. این باغ در جنوب این شهر، در فاصله یک کیلومتری آن و در ارتفاعات قرار دارد. باغ زیبای منظریه به‌‌سبک باغ‌های ایرانی و با حفظ تقارن در دوران پهلوی اول ساخته شد و از سال ۱۳۱۷ تا سال‌ها بعد، به‌عنوان کنسولگری سفارت انگلستان در قاین و سیستان مورد استفاده قرار گرفت. هم‌اکنون این باغ به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی خراسان جنوبی شناخته می‌شود و معماری زیبا، محیط سرسبز، پنجره‌های قدی، حوض‌ها و جویبارهای منظم آن از گردشگران به‌خوبی استقبال می‌کنند.
- آدرس: بیرجند، روستای منظریه.
کویر حلوان
حلوان میان دوستداران طبیعت، جایگاه ویژه‌ای دارد. جالب است بدانید این کویر شکل مثلثی دارد و راس آن در بخش شرقی واقع شده است. خوب است بدانید:
1- بیشترین ارتفاع تپه‌های شنی در بخش شرقی است که به حدود ۸۰ متر می‌رسد.
2- هر چه به سمت غرب بروید، ریگ دره‌ها را بیشتر می‌بینید.
3- ریگ‌دره‌ها در نهایت به ارتفاعات کوهستانی می‌رسند که بسیار تماشایی است.
4- گونه‌های متنوعی از حیوانات و گیاهان بیابانی در آن وجود دارند.
همچنین می‌توانید از تفریحات هیجان‌انگیز کویر حلوان هم استفاده کنید. تفریحاتی همچون:
- شتر سواری
- حمام شن
- رصد ستارگان
- سافاری
- کویرنوردی
آرامگاه محمدحسن گنجی
پروفسور محمدحسن گنجی پدر علم جغرافیا، موسس اولین دانشگاه بیرجند و بنیانگذار هواشناسی در ایران زاده شهر بیرجند بود. آرامگاه او نیز در همین شهر قرار گرفته که می‌توانید برای مشاهده مزار ایشان به بوستان گنجی مراجعه کنید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید ایشان در صد سال زندگی خود فعالیت ها و آثار مفیدی از خود به جا گذاشت که در ادامه به نیمی از آنها اشاره می‌کنیم:
- جنگ و جغرافیا یا روابط دول بزرگ در اقیانوسیه. تهران، بنگاه پروین، هزار و سیصد و بیست و یک
- بشر چیست. ترجمه از آثار مارک تواین. تهران چاپ سوم، بنگاه افشاری
- جغرافیا سال پنجم ابتدایی (با همکاری حسین خلیلی‌فر). تهران، بنیاد فرانکلین، هزار و سیصد و سی‌وهفت
- جغرافیا ششم ابتدایی با همکاری حسین خلیلی فر. تهران، بنیاد فرانکلین، هزار و سیصد و سی‌وهفت
- آمار بارندگی ایران. تهران، مرکز تحقیقات علمی مناطق خشک دانشگاه تهران، هزار و سیصد و سی‌وهشت
- کتاب‌های جغرافیای دبیرستان از سال اول تا سال ششم دهه هزار و سیصد و چهل
- فهرست مقاله‌های جغرافیایی (با همکاری جواد صفی نژاد). تهران، دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، هزار و سیصد و چهل‌ویک
موقعیت مکانی آرامگاه محمدحسن گنجی: خراسان جنوبی، بیرجند، بوستان گنجی
آرامگاه بزرگ قائنی | مکانی برای بزرگداشت عالم شهر
آرامگاه بزرگ قائنی در شهر قائن، دقیقا جایی است که فرهنگ و معماری و تاریخ پربار منطقه با هم تلاقی می‌کنند. این بنای تاریخی در قرن ششم و هفتم هجری قمری و برای بزرگداشت بوذرجمهر قاینی ساخته شده است. بوذرجمهر یا بزرگمهر قائنی، یکی از شخصیت‌های شاخص سیاسی و ادبی این شهر است که در دوران سلطان محمود غزنوی زندگی می‌کرد. هم‌اکنون با سفر به قائن، در کنار دیدن پایتخت زعفران ایران و سایر دیدنی‌های این شهر، می‌توانید معماری خاص و ویژه این بنا را هم ببینید و از استواری معماری باستانی و گنبد و مناره‌های آن در طول تاریخ شگفت‌زده شوید.
- آدرس: قائن، دامنه کوه ابوذر.
کویر حیدرآباد نهبندان
حیدر آباد نهبندان در کویر لوت قرار دارد. این منطقه جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد. از جمله:
- مسابقات رالی
- تیوب سواری
- سافاری
جالب است بدانید کانی‌های معدنی و آهن موجود در تپه‌ها، برای بدن مفید هستند و به طور کل تجربه حضور در کویر نهبندان، بسیار لذت‌بخش خواهد بود.
سد کریت
این سد تاریخی یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان طبس به شمار می‌رود. سد کریت سدی باریک و قوسی شکل، ساخته‌شده در قرون‌وسطی است. آجرهای مربعی، سنگ ساروج، آهک و خاک رس مصالح استفاده‌شده در سد کریت بوده که حتی زلزله هفت ریشتری نیز آن را تکان نداده است. کمیته بین‌المللی سدهای بزرگ، سد کوریت را یکی از شگفت‌آورترین دستاوردهای مهندسی ساخته دست بشر در قرون‌وسطی دانست. امروزه این سد به یکی از گردشگاه‌های بسیاری از گردشگران تبدیل‌شده است.
موقعیت مکانی سد کریت یا سد کوریت: خراسان جنوبی، شهرستان طبس، روستای کریت
قلعه شاهدژ نهبندان
این اثر باستانی متعلق به دوران ساسانیان، در کوهستانی نزدیک نهبندان قرار دارد. قلعه شاهدژ کاملا به دشت‌ها و روستاهای اطراف اشراف دارد و دو سبک معماری بدون ملات و با ملات در آن به چشم می‌خورد.
سد بند دره
این سد یکی دیگر از مکان‌های تاریخی استان خراسان جنوبی است. بند دره به دلیل عبور آب از پایین و بالای سد به این نام شناخته‌شده است. سدبند دره به دستور امیر شوکت‌الملک در سال ۱۲۹۴ هجری قمری ساخته‌شده و یکی از مهم‌ترین بندهای تاریخی و بزرگ‌ترین بند کوهستانی شهر بیرجند محسوب می‌شود. در دل کویر ایران وجود این سد زیبا و تاریخی توانسته افراد زیادی را در سراسر دنیا به دیدن خود بکشاند. اگر شما هم علاقه‌مند به پیک‌نیک در طبیعت هستید بند دره بیرجند پیشنهادی حیرت‌انگیز برای گذراندن اوقات فراغتتان است.
موقعیت مکانی سدبند دره بیرجند: خراسان جنوبی، شهرستان بیرجند، پنج کیلومتری انتهای خیابان مدرس بیرجند
باغ اکبریه | تلفیق زیبایی از معماری ایرانی و طبیعت
احتمالا نمونههای متنوعی از خانه‌های تاریخی را در سراسر ایران دیده‌اید؛ ولی در اینجا می‌خواهیم یکی از زیباترین این خانه‌ها را به شما معرفی کنیم. باغ اکبریه بیرجند از نمونه خانه‌هایی است که در دوران قاجاریه و توسط حکمران منطقه برای پذیرایی از میهمانان ساخته شده و در طی سالیان، به اشکال متنوع مورد استفاده قرار گرفته است. هم‌اکنون نیز به‌شکل موزه مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد.
ساخت بخش‌های مختلف این خانه، سال‌ها به‌طول انجامیده است؛ از همین رو، در عمارت اکبریه ترکیب بی‌نقص و چشمگیری از معماری ایرانی و معماری روسی را می‌توان دید. دیدن گچ‌بری‌ها و آیینه‌کاری‌های هنرمندانه عمارت و قدم‌زدن در میان درختان باصفای باغ، لذتی است که با دیدن باغ اکبریه تجربه می‌کنید و برای ساعاتی از هیاهوی زندگی شهری فارغ می‌شوید. پس اگر به خراسان جنوبی سری زدید، بازدید از این عمارت زیبا را به‌عنوان یکی از بهترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی از دست ندهید.
- آدرس: بیرجند، روستای اکبریه، خیابان معلم.
روستای نایبند
اگر می‌خواهید یک روستای کویری زیبا را ببینید، حتما سری به نایبند بزنید. یک روستای کوهستانی در دل کویر لوت.
1- قدمت روستای نایبند به دوران پیش از اسلام می‌رسد.
2- معماری خانه‌ها شکلی متراکم دارد و مرز بین آنها مشخص نیست.
3- خانه‌ها به‌صورت پلکانی روی یکدیگر هستند و منظره‌ای دیدنی به وجود آورده‌اند.
مسجد جامع افین
مسجدی با معماری خاص و قدیمی که مربوط به دوره تیموریان است. با رفتن به روستای افین در شهرستان زیر کوه می‌توانید به این مسجد نیمه مخروب سری بزنید به طراحی و گچ کاری منحصربهفرد آن چشم بدوزید. در میان گلدسته‌ها راهرویی وجود دارد که افراد می‌توانستند به طبقات بالایی این مسجد بروند. پانزده رواق در اطراف مسجد جامع افین وجود داشته تا زنان و مردان به‌صورت جداگانه به عبادت بپردازند.
موقعیت مکانی مسجد جامع افین: خراسان جنوبی، شهرستان زیر کوه، روستای افین
جمع‌بندی
در این مطلب با بهترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی آشنا شدید. پیشنهاد می‌شود حتما بازدید از این مناطق را در برنامه سفر خود قرار دهید.
