تیمچه بزرگ قم؛ جاذبه‌ای درخشان

تودی تریپ: بازار قدیم قم با مجموعه ای متشکل از راسته، چهار سوق، سرا و تیمچه در بافت قدیمی این شهر واقع شده است. تایمسه بزرگ قم مربوط به دوره قاجاریه و در قم و در ردیف بازار واقع شده است و این اثر در تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۹۰۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این تیمچه بزرگترین سقف ایران محسوب می شود. معماری این بنا توسط استاد حسن قمی معروف به معمارباشی در سال 1261 هجری قمری طراحی و اجرا شده است. متولی این بنا سید محمود طباطبایی از تجار قم بود که پدر سید حسین طباطبایی قمی است.

آشنایی با تیمچه بوزور کوم

بازار قدیم یکی از بهترین جاذبه های گردشگری قم است که در آن علاوه بر خرید سوغاتی، می توانید از یک اثر تاریخی دیدن کنید و در عین حال از تعامل با مردم محلی لذت ببرید. وقتی از ورودی این بازار عبور می کنید باید از موج جمعیت اطاعت کنید. البته اگر ابتدا به بازار بروید، می توانید به راحتی در اطراف آن قدم بزنید و معماری آن را مشاهده کنید. در بازار مغازه‌های زیبای متنوعی وجود دارد که نمای عتیقه‌شان را پرده‌های رنگارنگ با منگوله‌ها و فرش‌های ابریشمی پوشانده‌اند.

مغازه های این بازار همچنان به حرفه های قدیمی از نقاشی و آهنگری گرفته تا نجاری و حتی زغال فروشی اختصاص دارد. در کل حال و هوای بازار شما را به ایران قدیم می برد.

بازار قدیم قم از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که بخشی از آن در دوره‌های سلجوقی و ایلخانی ساخته شده است. اما قسمت عمده بازار در دوره صفویه و قاجاریه شکل گرفته است. بازار جدید در زمان ناصرالدین شاه ساخته شد. علاوه بر این، در دو طرف این دستور کار جدید، ساخت بناهای دیگری مانند تیمچه بازار بود.

در اوایل دوره پهلوی، قطعاتی بر اساس نیازهای تجاری موجود به بازار جدید اضافه شد. حدود 50 سال پیش به موازات توسعه شهر قم و به دلیل احداث خیابان‌های جدید، بازار به چند قسمت تقسیم شد و بخش‌هایی از آن برای همیشه از بین رفت. در جریان جنگ ایران و عراق، بازار قدیمی تا حدی ویران شد. در حال حاضر بازار قدیم قم دارای دو بخش «بازار قدیم» و «بازار نو» است که هر کدام تقریباً یک کیلومتر طول دارند.

این مجموعه که از دو بخش بازار قدیم و بازار جدید تشکیل شده است در تاریخ 25 آذر 1355 با شماره ثبت 1937 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید تیمچه بزرگ قم که در حال حاضر یکی از بناهای مهم این شهر است، قدمتی تاریخی دارد که قدمت آن به دوره قاجار می رسد. با قدم زدن در اطراف این ساختمان، می توانید معماری باشکوه تیمچه را ببینید که پس از گذشت سال ها از ساخت آن هنوز دست نخورده به نظر می رسد.

معماری تیمچه بزور در استان قم به قدری زیبا طراحی شده که گویای هنر استادان این دیار است. این هنر فراموش نشدنی توسط استاد حسن قمی معروف به معمار باشی انجام شد و اکنون سقف تیمچه به عنوان بزرگترین بام ایران شناخته می شود.

معماری فوق العاده تیمچه بوزور کوم

بخش‌های زیادی از بازار قم در دوران صفویه در اطراف مسجد جامع ساخته شد و در اواخر دوره قاجاریه بناهای لازم در آن جاسازی شد. در زمان ناصرالدین شاه، بازار قم شروع به گسترش کرد و «بازار جدید» ساخته شد و در دو طرف این خط جدید بناهای جدیدی مانند تیمچه بزرگ ساخته شد.

در اوایل دوره پهلوی، بر اساس نیازهای تجاری موجود، قطعاتی به بازار جدید اضافه شد. این بازار به صورت خطی و یکپارچه ساخته شده و از میدان قدیم تا پل علیخانی ادامه دارد. بازار قم همچنین شامل تیمچه، سرا و غیره است.

حدود 50 سال پیش به موازات توسعه شهر قم و به دلیل احداث خیابان‌های جدید، بازار به چند قسمت تقسیم شد و بخش‌هایی از آن برای همیشه از بین رفت. در حال حاضر بازار قدیم قم دو بخش «بازار قدیم» و «بازار جدید» به طول هر کدام حدود یک کیلومتر است.

مجموعه بازار قدیم قم از دو ردیف سر پوشیده با پوشش گنبدی تشکیل شده است. سرپوشیده بودن بازار از یک سو به سنت معماری بازار برمی گردد و از سوی دیگر به دلیل گرمای شدید تابستان و سرمای شدید در زمستان ناشی از هوای کویر قم است. .
تهویه و روشنایی بازار از طریق فلپ های تعبیه شده در پوشش گنبدی آن حاصل می شود. این دریچه ها در بالای گنبد به شکل دایره در دو طرف قرار گرفته و نمایان است. ترکیب نوری که از سقف می گذرد و حجم گنبدی سقف فضای دلپذیری را ایجاد می کند.

مصالح ساختمانی مورد استفاده در بازار قم با توجه به شرایط محیطی از خشت، آجر، گل و سنگ می باشد. بازار قم علاوه بر قسمت سرپوشیده دارای سوله نیز می باشد. این خانه ها در واقع کاروانسراهای گذشته بوده و تعداد و وسعت آن ها حکایت از اهمیت اقتصادی آن ها دارد

برخی از بناهای مجموعه بازار نیز مربوط به دوره سلجوقی – ایلخانی است و با مهرهای گچی مربوط به آن دوران تزیین شده است. قدمت و اسکلت بازار قدیم و بناهای مجاور راسته مذکور مربوط به دوران پیش از صفویه است، اما بافت معماری راسته جدید بازار و تیمچه‌ها و خانه‌های فرعی آن اغلب متعلق به دوران صفویه-قاجاریه است. .

بخش‌های بزرگی از بازار قم از جمله بازار قدیم در دوره صفویه و اطراف مسجد جامع ساخته شد و در اواخر دوره قاجار بناهای دیگری به آن اضافه شد.

در زمان ناصرالدین شاه بازار قم توسعه یافت و بازار جدیدی ساخته شد و در دو طرف این خط جدید بناهای جدیدی مانند تیمچه بزرگ ساخته شد. در اوایل دوره پهلوی، قطعاتی بر اساس نیازهای تجاری موجود به بازار جدید اضافه شد.
این بازار در ابتدا به صورت خطی و به صورت پارچه ای ساخته شده و از میدان قدیم تا پل علیخانی ادامه داشته است. در حال حاضر دو بخش از بازار قدیم قم باقی مانده است، بازار قدیم و بازار جدید که طول هر کدام از این بازارها حدود یک کیلومتر است.
این بنا از نظر ابعاد، هنر معماری و تزئینات یکی از بناهای منحصربفرد است. تیمچه اعظم قم دارای بیست حجره در طبقه پایین و دوازده غرفه در طبقه فوقانی است و دارای آثار گرانبهایی از گچبری و هنر مقرنس است. گنبد این بنا از نوع آرژن است و پوشش زیر آن با نورچاله هایی در داخل بنا روشن شده است. تیمچه دو ورودی به بازار جدید دارد.