تخت سلیمان؛ زادگاه زرتشت، پرگنج‌ترین نقطه ایران یا میراث سلیمان نبی و اجنه؟

سلام جدید – خدمات توریستی: تخت سلیمان یا آتشکده آذرگشسپ نام مجموعه ای تاریخی در آذربایجان غربی است که با ده ها داستان و افسانه کهن درباره تاریخ ایران و البته با پیامبر معروف قوم یهود حضرت سلیمان همراه است. این مجموعه در نزدیکی شهر تاشکند نصرت آباد قرار دارد و در گذشته های دور «گنجک» نامیده می شد.

اکنون نام این شهر تخت سلیمان است. گفته می شود که تخت سلیمان پایتخت امپراتوری اشکانی بوده است. تخت سلیمان را یکی از بزرگترین مراکز آموزشی، مذهبی، اجتماعی و مذهبی ایرانیان پیش از اسلام می دانند. اما در سال 624 پس از میلاد در جریان یورش هراکلیوس، امپراتور روم به ایران، ویران شد. در آن زمان این شهر گنجک نام داشت.

در زیر نگاهی به این مکان اسرارآمیز در ایران خواهیم داشت.

این شهر باستانی در دوره های مختلف محل زندگی اقوامی مانند مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و مغول ها بوده و در هر یک از دوره های فوق این مکان در اوج قدرت و تمدن زمان خود بوده است. اکنون بقایایی از این شهر در آذربایجان غربی، شهر تکاب (تیکان تپه) باقی مانده است که نشان از شکوه و عظمت این شهر باستانی بسیار زیبا دارد.[۴]

در زمان حمله اعراب نام سپهبد و شاهزاده آذربایجان «رستم پسر فرخ هرمز» در اسناد رومی و ارمنی آمده است که البته با توجه به متن شاهنامه در بخش از نامه رستم فرکزاد به برادرش نشان می دهد که شاهنامه تاریخی است. فردوسی نیز نام گنجه را ذکر می کند که آن هم یک سند تاریخی است.
وقتی نامه را می خوانی، مردم را خراب می کنی و ارتش را می سازی
همیتاز به آذرآباد سرزمین بزرگان و آزادگان
حمیدون هر گله ای که داری سوار بر اسب ببر تا گنجور آذرگشب

آیا تخت سلیمان زادگاه زرتشت است؟

بسیاری معتقدند تخت سلیمان شهر باستانی شیز است که زرتشت در آن متولد شده است. البته این عقیده هنوز محل مناقشه است; اما به هر حال آتشکده آذرگشب یکی از سه آتشکده مهم ساسانیان بوده و برای ایرانیان از قداست خاصی برخوردار بوده است. اهمیت تخت سلیمان برای ساسانیان به اندازه اهمیت تخت جمشید برای هخامنشیان بود. بنابراین باید در آن زمان اینجا بسیار باشکوه و پر رونق بوده است.

ناصری در انجمن آرایی آورده است که می گویند زرتشت در شهرهای اردبیل و سبلان ظهور کرده و اصلش از شهری بوده است بین بناب و زنگان که به آن شیز می گفتند.

اما در مورد زادگاه زرتشت در ایران توافقی وجود ندارد و حتی برخی روایات معتقدند که زرتشت از خارج از امپراتوری ایران وارد این کشور شده است.

آیا تخت سلیمان تخت نبی است؟

مردم معتقدند تخت سلیمان تکاب همان تخت سلیمان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است. در داستان ها و روایات قرآن آمده است که حضرت سلیمان با جن ها ارتباط داشت و آنها را به خدمت گرفت. در این دوران جنیان کارهای سخت و ساخت و سازهای سنگین و عظیم انجام دادند; بنابراین مردم بر این باورند که تاج و تخت سلیمان را جنیان به این عظمت ساخته اند و دست بشر ساخته نشده است.

داستان مسیح، مریم و تخت سلیمان

می گویند در زمان اورمزد (پدر اردشیر) خبر به دنیا آمدن پسری مقدس به شاه رسید. آنها پیشگویی کرده بودند که این تولد فرخنده در بیت لحم اتفاق خواهد افتاد. پس اورمزد پیکی فرستاد تا این ولادت مبارک را تبریک بگوید. حضرت مریم (علیها السلام) کیسه ای از خاک به پیک پادشاه داد تا به اورمزد بدهد. اما در راه بازگشت، پیک در نزدیکی تخت سلیمان بیمار شد. بدون هیچ امیدی به زنده ماندن، کیسه خاک را در خاک دفن کرد. چند روز بعد درگذشت. وقتی خبر به اورمزد رسید دستور داد به خاطر این خاک مبارک در آن منطقه آتشکده ای بنا کنند. بعدها در این منطقه دریاچه ای از زیر زمین بیرون آمد و در نهایت به دریاچه امروزی تخت سلیمان تبدیل شد. این دریاچه نیز افسانه های خود را دارد.