تودی تریپ: تبریز یکی از شهرهای شمالی کشور است که دارای آب و هوای خنک و معتدل است و به همین دلیل افراد زیادی را از استان های جنوبی به این شهر می کشاند.
شهری که جدا از داشتن فضایی دلنشین، دارای آثار باستانی غنی است که نشان از قدمت و فرهنگی طولانی دارد که به ویژه در دوران حکومت قاجاریان دربرگرفته است.
اکنون تنها آثار به جا مانده از این دوران از فراز و نشیب های بسیاری حکایت دارد.
در این مطلب به سراغ یکی از خانه های تبریز می رویم که متعلق به امیرنظام گروسی است که معروف است و امروزه با عنوان موزه قاجار در تبریز پذیرای گردشگران است.
آشنایی با خانه امیرنظام گروسی
شهر تبریز در دوره قاجار به ویژه در سال های مشروطه و بعد از آن در دوره پهلوی شاهد درگیری های زیادی بود. یکی از یادگارهای دوره قاجار در این شهر خانه امیر نظام گروسی است.
امیرنظام با نام اصلی حسنعلی خان که از سیاستمداران و بزرگان عصر ناصرالدین شاه بود، در دوران سلطنت او عمارتی در شهر تبریز ساخت که حکایت از دوران قاجاریه دارد.
اهمیت این خانه به حدی است که ناصرالدین شاه قاجار در سفر سوم خود به فرنگ آن را توصیف می کند.
حسنعلی گروسی از مردان برجسته ایران در دوره قاجار به شمار می رود که در طول زندگی خود مناصب مهم دولتی را بر عهده داشت. وی علاوه بر پیشگامی، مدتی سفیر ایران در فرانسه بود و در این مدت دستگاه سکه را به ایران آورد.
از دیگر اقدامات مهم آن، تأثیرگذاری بر جنبش دخانیات است که نقش مثبتی داشته است. اما در سالهای آخر عمر به ماهان کرمان تبعید شد و در همانجا درگذشت. پس از امیرنظام، والیان آذربایجان در این خانه مستقر شدند.
با توجه به اهمیت و ارزش تاریخی خانه امیرنظام، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی این بنا را در سال 1370 خریداری کرد.
پس از ثبت این خانه تاریخی در فهرست آثار ملی و انجام پروژه های حفاظتی و مرمتی بر روی آن، سرانجام در سال 1384 به عنوان موزه تخصصی دوره قاجار در شهر تبریز افتتاح شد.
سازه عمارت امیرنظام در دو طبقه و با زیربنای 1500 متر مربع طراحی شده است. فضای ساختمان شامل دو حیاط است که یکی با عملکرد داخلی و دیگری با عملکرد بیرونی. هر دو حیاط با باغ های گل و حوض های کاشی کاری تزئین شده اند.
سقف ایوان 16 ستونی عمارت همچنان پابرجاست. پنجره های طبقه فوقانی بنا با شیشه های رنگی به سبک مشبک تزئین شده و نمای شمالی و جنوبی ساختمان دارای تزئینات گچی و آینه ای است.
در زیرزمین خانه امیرنظام نیز مانند دیگر عمارت های ایرانی، آب انبار بزرگی وجود دارد که یکی از قسمت های اصلی بنا است. این مخزن دارای ستون است و آجرکاری روی سقف آن به صورت هنرمندانه انجام شده است.
اما آنچه امروزه از تالارهای عمارت به چشم می خورد ویترین موزه هاست.
طبقه اول تالار سکه، تالار بافته شده، تالار چینی، تالار آب، تالار موسیقی، تالار خاتم و تالار فلزی و طبقه دوم به تالار سنگی، تالار اسلحه، تالار رگال و فرامین و تالار معماری و شهرسازی اختصاص دارد.
عمارت امیرنظام گروسی یا موزه قاجار تبریز در خیابان ششگلان تبریز، جنب وزارت صنعت، معدن و تجارت واقع شده است.
شما می توانید هر روز از موزه قاجار دیدن کنید. ساعت کاری موزه از 9 صبح تا 18 بعد از ظهر می باشد.
معماری بی نظیر خانه امیرنظام گروسی
مساحت کل این عمارت 3000 متر مربع است و بنای آن در دو طبقه ساخته شده است که زیرزمین آن 1500 متر مربع است. رواق آن 16 ستون دارد که سرستون های آن بسیار زیباست.
این عمارت دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی است و دریاچه ها و باغ هایی که اطراف آن را احاطه کرده اند زیبایی دو چندانی به این معماری گجری بخشیده است. در بهار و تابستان که درختان و گل ها شکوفه می دهند و دریاچه ها پر آب می شوند، انگار در بهشت روی زمین هستید.
پنجره های مشبک و شیشه های رنگی عمارت دریچه ای به روزهای پر رونق و باشکوه گذشته آن است.
گچ بری و آینه داخلی عمارت جلوه ای از هنر ایرانی است. گچ کاری بیرونی نیز بسیار چشمگیر است.
وارد سیاه چال که می شویم، حوض بزرگی وجود دارد که ستون ها و آجرکاری روی سقف آن بر شکوه و اصالت آن می افزاید.
موزه قاجار دارای تالارهای متعددی است که هر کدام بخشی از تاریخ قاجار را منعکس می کند.
سالن ها در طبقه اول
طبقه اول شامل 7 تالار به نام های تالار سکه، تالار بافته شده، تالار چین، تالار آب شیشه ای، تالار فلزی، تالار موسیقی و تالار خاتم است.
سالن ها در طبقه زیرزمین
زیر زمین 6 تالار به نام های تالار سنگی، تالار اسلحه خانه، تالار سلطنتی و فرماندهی، معماری و شهرسازی، تالار قفل و فانوس وجود دارد.
موزه قاجار تنها به موزه ختم نمی شود و امکانات بیشتری را برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است. از جمله این امکانات می توان به حمام، مغازه صنایع دستی، نمازخانه کوچک، بوفه و راهنما اشاره کرد.
