تاج پهلوی چرا و چطور ساخته شد و امروز کجاست؟ + تصاویر

سلام جدید – خدمات توریستی: زمانی که رضاخان با تصویب مجلس به فرماندهی ارتش رسید، رضاشاه پهلوی کارهای زیادی انجام داد که انگیزه بخش مهمی از آن نفرت از قاجاریه بود. در ذهن رضا پهلوی شاهان قاجار ضعیف، سست اراده و خائنانی بودند که هیچ کاری برای ایران نکرده بودند.

نفرت رضاشاه از پهلوی باعث شد تا او تا آنجا که می تواند نشان های قاجار را از جامعه حذف کند. او لباس را یکنواخت کرد و کلاه پهلوی را جایگزین کلاه سنتی ایرانی که نماد دوره قاجار بود، کرد.

پیش از مد شدن کلاه پهلوی، رایج ترین پوشش سر، عمامه و دستار شیرشکری در میان بازاریان و کلاه بی لبه در میان مسئولان بود. علاوه بر این، در بین شاهزادگان و اروپایی ها، کلاه های بالا نیز رایج بود.

در سال 1306 برای اولین بار به وزرا، روسای ادارات و کارمندان دولت دستور داده شد که از کلاه لبه دار پهلوی استفاده کنند. در مرحله بعد به مدارس دستور داده شد که از ورود دانش آموزان بدون کلاه پهلوی خودداری کنند. پس از مدتی کلاه شاپو جای خود را به کلاه لبه دار داد.

اما تاکید رضاشاه پهلوی به لباس و نشان عوام محدود نمی شد. او در اقدامی نمادین و مهم به جای تاج کیانی قاجار، تاج جدیدی به نام «تاج پهلوی» تهیه کرد و مورد استفاده خود و محمدرضا پهلوی قرار گرفت.

تاج کیانی و اهمیت آن را اینجا بخوانید: تاج کیانی; از ارزشمندترین تاج ایران چه می دانیم؟

تاج پهلوی; میراث ساسانی و شاهکار جواهرات قفقازی

پس از روی کار آمدن رضا پهلوی دستور داد تاج جدیدی جایگزین تاج کیانی شود. او در مراسم تاجگذاری نمی خواست تاج پادشاهان قاجار را بر سر بگذارد. از این رو ایجاد تاج جدید به سرپرستی حاج سراج الدین جواهری، جواهرساز معروف قفقازی که جواهرساز امیر بخارا نیز بود، در دستور کار قرار گرفت.

جالب اینجاست که به سلطنت رسیدن رضاشاه تنها با سر گذاشتن کلاهی مزین به الماس های درخشان دریایی در ایوان تخت مرمر کاخ گلستان در آذرماه 1304 صورت گرفت و مراسم تاجگذاری چند ماه بعد یعنی در اردیبهشت 1305 پس از تاج آماده بود

ویژگی های تاج پهلوی

به دلیل علاقه شخصی رضاشاه و مشاورانش به ایران باستان، در طراحی تاج پهلوی از عناصر و ریشه های دوران ساسانی استفاده شده است. دلیل این انتخاب، شکوه ایران در دوره ساسانیان است، دوره ای که ایران یکی از قدرت های جهانی تحت حکومت ساسانیان بود.

چهار صفحه پلکانی در چهار طرف تاج برگرفته از قالب تاج های دوره ساسانی است. نماد خورشید میترا، الهه مهرها است. در کتاب «اوستا» از میترا به عنوان «ایزد نور و نور» یاد شده است. در دو طرف تاج زیر نماد خورشید حلقه‌ای از نوارهایی است که در باد می‌رقصند.

این حلقه ها نشانه قدرت پادشاهی در دوره ساسانیان بود. این نماد بر روی سکه ها و مهرهای دوره ساسانی نیز دیده می شود. علاوه بر این، این نماد در رستم (در شمال شیراز) و تک بستان (در کرمانشاه) نیز دیده می شود.

در جلوی تاج، جایی که پر قرار گرفته است، پایه ای طلایی تزئین شده با الماس وجود دارد که احتمالاً طرح آن از گل های نیلوفر آبی گرفته شده است. گل نیلوفر در بسیاری از مجسمه ها و تزئینات به جا مانده از دوره اشکانی، ساسانی و هخامنشی دیده می شود. این طرح در قسمت های مختلف تاج تکرار می شود.

سنگ های قیمتی مورد استفاده در تاج پهلوی

پایه فلزی تاج از ترکیب طلا و پلاتین می باشد. ترکیبی از زمرد، الماس، یاقوت کبود و مروارید زیبایی و ارزش تاج را دوچندان کرد.

در تاج پهلوی از ۳۳۸۰ قطعه الماس، ۵ قطعه زمرد، دو قطعه یاقوت کبود و ۳۶۹ قطعه مروارید استفاده شده است.

الماس تاج پهلوی

در میان 3380 الماس، بزرگترین الماس زردی است که در نماد خورشید در جلوی تاج قرار گرفته و وزن آن حدود 60 قیراط است. دو الماس زرد دیگر در برش کوسن در دو خورشید در طرفین تاج استفاده شده است که هر کدام حدود 12 قیراط وزن دارند. در جلوی تاج بالای نماد خورشید یک الماس تراش مارکی بی رنگ به وزن تقریبی 10 قیراط نصب شده است.

زمرد تاج پهلوی

5 قطعه زمرد سبز کلمبیایی در تاج پهلوی استفاده شد. بزرگترین زمرد با وزن حدود 100 قیراط در وسط طرح خورشید در پشت تاج قرار گرفته است. یک قطعه زمرد بیضی شکل با وزن حدود 65 در بالای تاج، جایی که گل های نیلوفر آبی با کلاه مخملی قرمز برخورد می کنند، ساخته شده است. در قسمت جلوی تاج، سه قطعه زمرد به وزن حدود 14 قیراط نصب شده است که یکی بالای نماد خورشید و دو قطعه دیگر در دو طرف نماد خورشید قرار دارد.

یاقوت سرخ

دو یاقوت کبود در دو طرف نماد خورشید در پشت تاج قرار دارد که وزن هر کدام حدود 20 قیراط است.

مروارید

مرواریدها در سه ردیف روی تاج کناری چیده شده اند.

در ردیف پایین 87 مروارید با قطر حدود 7 میلی متر وجود دارد. ردیف وسط شامل 94 مروارید با قطر حدود 6.5 میلی متر است. و در ردیف بالایی لبه های پلکانی تاج، 188 مروارید به قطر حدود 5.5 میلی متر وجود دارد.

وزن تاج که شامل پایه فلزی، کلاه مخملی و سنگ های قیمتی روی آن است، حدود 2 کیلوگرم است. ابعاد تاج کناری حدود 20*20 سانتی متر است.

اضافه شدن تاج شهبانو

در سال 1346 برای اولین بار در تاریخ، محمدرضا شاه پهلوی پس از انقلاب سفید تصمیم به تاجگذاری همسرش فرح در مراسم تاجگذاری خود گرفت و حرکتی در تاریخ انجام داد که هیچ یک از پادشاهان ایران برای این امر دستور نداده بودند. ساخت یک تاج

این تاج توسط برند فرانسوی Vancliffe ساخته شده است. از آنجایی که در ساخت این تاج از جواهرات سلطنتی استفاده شده و خروج این جواهرات از کشور غیرقانونی است، شرکت ونکلیف گروهی از جواهرات خود را به تهران فرستاد و پس از شش ماه مراحل ساخت تاج دو کیلوگرمی شاه را آغاز کرد. از مخمل سبز زیبا، طلای سفید و نقره ساخته شده و با 38 زمرد، 34 یاقوت، 105 مروارید، 2 اسپینل و یک زمرد شش ضلعی در مرکز تاج ست شده است.

بالاخره تاج پهلوی

تاج پهلوی ابتدا در 4 اردیبهشت 1305 برای تاجگذاری رضا شاه پهلوی و سپس در 25 شهریور 1320 برای تاجگذاری محمدرضا پهلوی مورد استفاده قرار گرفت. این تاج پس از انقلاب ایران در خزانه ملی جواهرات ایران نگهداری می شد.

تاج کیانی، تاج پهلوی و تاج شهبانو هر سه موزه ملی جواهرات هستند که می توان از آنها بازدید کرد.