باغ گلشن طبس؛ باغی زیبا و خاص در میان کویر

تودی تریپ: یکی از جاذبه های کویر، آبادی های نهفته در دل دشت های سوزان و گرم است. باغ گلشن طبس یکی از آن مکان های زیبا و پرجمعیتی است که در میان دشت های کویری مانند بهشتی بر روی زمین می درخشد.

این باغ دارای گذشته ای تاریخی است و بازدید از آن گردشگری طبیعی، تفریحی، تاریخی و فرهنگی محسوب می شود و همه ساله گردشگران زیادی را به استان خراسان جنوبی و شهرستان طبس می کشاند.

آشنایی با باغ گلشن طبس

با ورود به طبس و قدم زدن در خیابان های اصلی آن به راحتی می توانید باغ زیبای این شهر را که به گلشن معروف است پیدا کنید.

شهر طبس دو نماد دارد. یکی ارگ قدیمی طبس یا کوهن دی با قدمت بیش از 1000 سال و دیگری باغ گلشن که از شاهکارهای دوران زندیه و قاجار به شمار می رود. وجود این باغ در میان دو کویر ایران یعنی دشت لوت و دشت کویر معجزه به نظر می رسد.

برای نگاهی به تاریخچه باغ گلشن ابتدا باید نگاهی گذرا به تاریخ طبس بیندازیم. خوب است بدانید که در گذشته شهر طبس یکی از سه بخش شهر فردوس محسوب می شد تا اینکه در تیرماه ۱۳۳۹ از فردوس جدا شد و به شهری مستقل تبدیل شد.

این شهر تا سال 1380 جزء خراسان جنوبی و سپس شهر یزد به شمار می رفت. در سال 1391 طبس دوباره به خراسان تعلق گرفت و در مرز استان خراسان جنوبی قرار گرفت.

در اوایل قرن سیزدهم هجری قمری بود امیرمحمد حسن خان عرب زنگویی او با نام مستعار میرحسن خان، سومین فرمانروای تون (فردوس) و طبس، باغ زیبای گلشن را در انتهای خیابانی به همین نام ساخت.

وی از خاندان خوانینی بود که از سوی نادرشاه به سمت والی طبس منصوب شد و سالها متصدی امور بود. میرزا خانلرخان اعظم الملک او در حدود سال 1255 شمسی از طبس دیدن کرد. و در نوشته های خود از میرحسن خان به عنوان سازنده گلشن یاد کرده است.

وی از خانواده محمودی سیار بوده و سفرنامه او یکی از منابع تحقیقات تاریخی به شمار می رود. خاندان محمودی از خانواده‌های برجسته ایرانی در دوره قاجار بودند که اعضای آن در دربار قاجار مناصب رسمی داشتند.

ساخت این بنا مصادف با آخرین روزهای سلطنت لطفعلی خان زند بوده است. روزهایی که آغا محمد خان قاجار هم برای رسیدن به حکومت تلاش می کرد. به همین دلیل کارشناسان قدمت این باغ را اواخر زندیان و اوایل قاجار می دانند و تاریخ خاصی برای آن در نظر نمی گیرند.

نکته جالب توجه در باغ گلشن وجود گونه های مختلف گیاهی سازگار با آب و هوا و اقلیم مختلف است. به عنوان مثال، درخت چنار معمولی مناطق سردسیر در کنار درخت خرمایی قرار دارد که نماد مناطق گرمسیری محسوب می شود.

ویژگی های جالب باغ گلشن طبس

باغ گلشن در اواخر سلطنت سلسله زندیه و در آغاز تشکیل سلسله قاجاریه و به دستور امیر محمد حسن خان عرب زنگوی حاکم طبس ساخته شد. از آنجایی که این باغ و بسیاری دیگر از باغ‌های ایرانی به دستور پادشاهان زمان خود ساخته شده‌اند، نمونه‌ای عالی از معماری زمان خود محسوب می‌شوند و بیش از هر چیز دارای ارزش تاریخی و فرهنگی هستند.

باغ گلشن 266 متر طول و 266 متر عرض دارد و مساحتی در حدود 6 هکتار دارد. باغ از دو خیابان یا گذرگاه اصلی تشکیل شده است که تقاطع آنها باغ را به چهار قسمت تقسیم کرده و از الگوی قدیمی و عمومی چهارباغ پیروی می کند.

در میان چهار قسمت باغ نیز حوض بزرگی با سه فواره وجود دارد که خنکی آن باعث می شود بازدیدکنندگان گرمای کویر را فراموش کنند. بنای داخل باغ که عمارت سردارب نامیده می شود از دو طبقه تشکیل شده است که طبقه اول شامل تالار بزرگ و ایوانی با دو ستون زیباست. از این بالکن می توانید منظره زیبایی از باغ و شهر را مشاهده کنید.

یکی از نکات مهم و شگفت انگیز باغ گلشن طبس روش آبیاری آن است.

از آنجایی که باغ گلشن در دل کویر قرار دارد، به نظر می رسد تامین آب مورد نیاز گیاهان کار دشواری باشد، اما معماران هوشمند این باغ قبل از ساختن عمارت به فکر آبیاری باغ افتادند و آن را درست در جایی قرار دادند که عمارت وجود دارد. چشمه های آب سرد به هم می رسند و گرمایی را برمی گزینند که از دل کوه ها و دشت های اطراف می جوشید و به سمت شهر روان می شد. آب این چشمه ها در منطقه باغ جمع می شود و از آنجا به شهر طبس می رود.

استفاده از جداول آب زیرزمینی و آب های سطحی به طور همزمان باعث شده این باغ زیبا در هر فصلی از سال خشک و بی آب نباشد. منبع آب زیرزمینی که برای تامین آب باغ گلشن استفاده می شود، چاه آتین یا چاه پرشی است که در زیر حوض باغ قرار دارد.

چاه آتسین چاهی است که با فشار خود آب از آن آب خارج می شود و برای کشیدن آب از آن هیچ ابزار و نیرویی لازم نیست. در زیر حوض باغ چاه آتسین وجود دارد که آب آن وارد استخر می شود و فواره های داخل استخر به صورت طبیعی و با فشار آب کار می کنند.

گیاهان و درختان زیادی در این باغ به چشم می خورد به طوری که حدود دو هزار درخت که سن آنها به بیش از 400 سال می رسد و در کنار آنها درختان انار و مرکبات مانند پرتقال را می بینید که از باغ اولیه ایجاد شده اند. معماری. از قدیم الایام در این باغ کاشته می شده است.

این درختان به طور مساوی بین 4 قطعه باغ تقسیم شده و در یک شبکه چیده شده اند. در این باغ 2500 درخت مرکبات وجود دارد و تعداد درختان انار به 500 درخت می رسد.

به غیر از این درختان می توانید چنار، سرو و بید و همچنین گل هایی مانند گل رز، اطلس و حاتامی را ببینید.