تودی تریپ: در معماری، مسجد جامع مسجدی است که در هر شهری برای جمع آوری مردم توسط حاکمان برپا می شود و در آن نمازهای دسته جمعی مهمی مانند نماز جمعه و نماز عید اقامه می شود، بنابراین در مقیاس بزرگتری ساخته می شوند.
کارکرد این مساجد برپایی اجتماعات، نماز جمعه و نماز عید سعید فطر و قربان است. در ایران به مسجد جامع، مسجد جمعه و مسجد آدینا نیز می گویند. آنچه جالب به نظر می رسد این است که مساجد معمولاً بر روی بقایای آتشکده های زرتشتی ساخته می شوند.
مسجد جامع سمنان یکی از آثار تاریخی ارزشمند و مکان های دیدنی سمنان است. این مسجد در طول زمان دستخوش تغییرات زیادی شده است. بسیاری بر این باورند که مسجد جامع سمنان در قرن اول هجری قمری و بر فراز خرابه های آتشکده ساخته شده است.
مسجد جامع سمنان در طول تاریخ از نظر مذهبی، فرهنگی و اجتماعی از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار بوده است. به گفته پیرنیا، سبک معماری مسجد به سبک معماری آذری ساخته شده است.
سیر تاریخی مسجد جامع سمنان
در کتاب مرات البلدان صنیع الدوله آمده است: در زمان خلافت حضرت علی بن ابیطالب (علیه السلام) فرمود از کوفه تا بخارا هزار و یک مسجد بساز. این با شکوه نبود.
پس از آن افراد زیادی بارها به بنای اولیه اضافه کردند، مثلاً گنبد غربی و گنبد شمالی توسط مار خواجهوند، ابوسعید سمنانی و خواجه نظام الدین در زمان سنجر سلجوقی ساخته شد و گنبد جنوبی توسط شیخ ساخته شد. رکن الدین علاءالدوله سمنانی در زمان وزارت ارغون خان و چون آسیب دید در زمان فتحعلی شاه ذوالفقارخان شروع به مرمت آن کرد.
یکی از دلایلی که اهمیت این مسجد را نشان می دهد موقعیت مکانی آن است. این مسجد در مرکز شهر سمنان قرار دارد و تقریباً به تمام محلات سمنان دسترسی دارد.
همچنین در نزدیکی این مسجد بازار و حمام حضرت و غیره قرار دارد. مسجد جامع سمنان در خیابان امام خمینی و در بافت قدیمی شهر سمنان است.
مسجد جامع سمنان معماری منحصر به فردی دارد و سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. علاوه بر بازدید از این مسجد، می توانید از بازار تاریخی اطراف دیدن کنید و سوغاتی بخرید.
در کنار مسجد، خانه طاهری نیز در بازار قرار دارد. این خانه در زمان رضا شاه ساخته شد و در آن زمان برای عروسی استفاده می شد. جاذبه ها و اماکن تاریخی زیر نیز در نزدیکی مسجد جامع سمنان قرار دارند:
- عمارت بادگیر، قلعه پاچنار، دروازه ارگ بام، خانه تدین.
با توجه به قدمت مسجد در سال 1310 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.این مسجد از اولین بناهای تاریخی است که هنر معماری ایرانی در آن به کار رفته است.
ویژگی‌های معماری مسجد جامع سمنان
سبک فعلی این مسجد در معماری آذری ساخته شده است. ایوان، مناره و هر قسمتی از مسجد ممکن است بنای دوران خاصی باشد، اما شکل کلی و شمایل های این مسجد را مربوط به دوران سلجوقی می دانند. این مسجد دارای حیاط مستطیل شکل است.
طاق های چشمگیر شبستان شمالی بر 16 ستون مدور و قطور استوار است، این مسجد دارای شبستان شرقی و جنوبی نیز می باشد، اما مهمترین شبستان آن که به شبستان زمستانی معروف است به سبک خراسانی ساخته شده و در ضلع جنوبی واقع شده است. از مسجد
از آنجایی که این شبستان طاق‌های کم ارتفاعی دارد، شبیه طاق‌های مسجد تاریخی به شمار می‌رود. ایوان جنوبی دارای 16 ستون مدور در وسط و 8 ستون و نیم در دیوار شرقی است که 27 طاق شبستان بر روی آنها نصب شده است. بانی این شبستان، شیخ صوفی معروف علاءالدوله سمنانی بود که در زمان فتحعلی شاه قاجار آن را بازسازی کرد.
شبستان شرقی که به شبستان ابهراب بختیار معروف است ابتدا توسط غزنویان ساخته شد و سپس تیموریان به دلیل گسترش فضا آن را تخریب کردند و به جای آن شبستان بزرگتری ساختند. شاید بتوان مهمترین قسمت مسجد جامع سمنان را مناره سلجوقی آن دانست. این مناره بیش از 31 متر ارتفاع دارد و دارای تزئینات آجری است.
این تزیینات در 7 قسمت و با طرح های مختلف ساخته شده اند. در انتهای این مناره سلجوقی، م. زیر تاج مناره مسجد جامع سمنان کاشی فیروزه ای کار شده و زیبایی خاصی به آن بخشیده است.
اما ایوان مسجد جامع سمنان! این مسجد دارای ایوانی بسیار طولانی به ارتفاع بیش از 21 متر است، ایوانی که تاریخ ساخت آن به دوران تیموریان شاهرخ می رسد و در قسمت بالای بدنه آن کتیبه ای کاشی کاری شده است.
در گوشه شمال شرقی شبستان اباحارب بختیار، مناره ای به ارتفاع 31.20 متر قرار دارد که درب ورودی آن به این شبستان باز می شود. این مناره یکی از مناره های آجری تاریخی است و به مناره مسجد جامع معروف است. با توجه به کتیبه اطراف مناره که به خط کوفی تزئینی است، دستور ساخت مناره وجود دارد.
