بازدید از دخمه زرتشتیان را از دست ندهید

تودی تریپ: در نزدیکی شهر یزد برج های خاموشی وجود دارد که از بزرگترین و مهم ترین آثار به جا مانده از نیاکان ایران زمین است.

این دخمه ها که به برج های خاموش نیز معروف هستند، امروزه از جاذبه های گردشگری برای مسافران داخلی و خارجی هستند.

در ساخت این برج ها قوانین و اصول جالبی در نظر گرفته شد، چرا که موقعیت بدن زنان، مردان و کودکان نیز به طور جداگانه تعیین می شد.

دخمه چیست؟

دخمه ها سازه هایی هستند که از خاک رس خام ساخته شده اند و همچنین می توانند به طور طبیعی شکل بگیرند. از این بناها در گذشته استفاده زیادی می شد.

به عنوان مثال، زرتشتیان اجساد مردگان خود را در این ساختمان ها قرار می دادند تا گوشت آنها توسط پرندگان خورده شود. سپس بقیه استخوان های آنها را در گودالی در وسط دخمه قرار دادند.

آنها معتقد بودند که اجساد در حال پوسیدگی مردگان نباید چهار عنصر اساسی (آب، خاک، آتش و باد) را آلوده کند. این عناصر برای زرتشتیان بسیار مقدس بودند. پس با دفن مردگان در خاک مخالفت کردند.

علاوه بر این، این افراد هنگام فوت عزیزانشان عزا و عزا در نظر نمی گرفتند و پیروان خود را از این کار منع می کردند.

در جریان تحولات دین زرتشتی، تغییراتی در نحوه ساخت سرداب ها به وجود آمد. مثلاً برای ساختن دخمه به جای خشت از سنگ استفاده می کردند به طوری که از خاک به عنوان عنصر اصلی استفاده نمی کردند.

همچنین دخمه ها بسیار بلند ساخته شده بودند تا دسترسی حیوانات را محدود کنند. بنابراین گوشت مردار فقط توسط پرندگانی مانند کرکس مصرف می شد.

در زمان پهلوی با گسترش شهرها و تغییر زیرساخت های آبرسانی و … زرتشتیان نیز با حفظ اعتقاد ناب و اصول حفظ اربعه مقدس دست از این رسم زدند.

با دفن اجساد در گورهای سیمانی، همچنان از جذب مواد پوسیده به خاک یا آب های زیرزمینی جلوگیری می کنند. در نتیجه، دخمه‌های زرتشتیان یزد نیز مانند سایر دخمه‌های ایران، کاربرد سابق خود را از دست داده‌اند.

ساعات بازدید از دخمه زرتشتیان یزد

دخمه زرتشتیان یا برج خاموش یکی از آثار دین زرتشتی در 15 کیلومتری جنوب شرقی یزد است. از آنجایی که معادل دخمه در زبان انگلیسی برج سکوت است دخمه یزد را نیز به این نام می شناسند و پارسیان هند که زرتشتیان ایران هستند آن را دخمو می نامند.

این مقبره ها در اطراف منطقه صفاییه قرار دارند و بر روی کوهی کم ارتفاع رسوبی به نام کوه قبور خودنمایی می کنند. قرن ها پیش این بنا به منظور دفن مردگان ساخته شده و امروزه یکی از آثار برجسته زرتشتیان در ایران به شمار می رود.

اگرچه سردابهای زرتشتیان در تهران، کرمان، سیرجان، اصفهان، تفت، اشکذر، اردکان و سایر شهرها وجود دارد. اما دخمه های یزد به دلیل قرار گرفتن در پایتخت مذهبی زرتشتیان و مجاورت با شهر و سایر آثار تاریخی بازدیدکنندگان بیشتری دارند.

این موقعیت خاص باعث شد که آنها مورد توجه قرار گیرند و نامشان در سال 1377 به شماره 2096 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد.

در گذشته زرتشتیان بر اساس اعتقادات مذهبی خود اجساد مردگان خود را در سردابه می گذاشتند تا غذای شکارچیان و پرندگان شود و فقط استخوان های آنها باقی مانده بود.

خبری از تشییع جنازه نبود. زیرا آنها اجساد انسان را نجس می دانستند و معتقد بودند که اجساد خاک را که عنصری مقدس است آلوده می کند; بنابراین استخوان های آن مرحوم نیز در همان قبر و در وسط چاه باقی می ماند.

این روش تدفین از دیرباز رواج داشت تا اینکه در دوره پهلوی کاملاً ممنوع شد و کم کم همه قبور تبدیل به آرامگاه شد. با این حال، رمز و راز این روش و دلایل آن چیزی نیست که بتوان به راحتی آن را از سر فرد پاک کرد و ذهن کنجکاو را راحت کرد.

ساعات ملاقات: ترم اول از ساعت 8:00 صبح تا 19:00 و ترم دوم از ساعت 8:00 صبح تا 17:00.

نشانی: استان یزد در 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد، منطقه صفایا، کوه دهمه

دسترسی با وسایل نقلیه عمومی

برای رسیدن به دخمه می توانید از اتوبوس استفاده کنید. برای انجام این کار، سوار یکی از اتوبوس های زیر شده و در میدان ایثار پیاده شوید:

• ترمینال شهدای محراب – فجر فرهنگیان شامل مسیر: خیابان کاشانی – میدان ابوذر – میدان جانباز – بلوار شهید کندی – خیابان شهید صیاد شیرازی – بلوار بوستان – میدان مرکز شهر – میدان ایثار – بلوار طراوت – میدان توحید – بلوار شهیدان انتظاری – میدان امام هادی (ع) – بلوار انبیا – بلوار الماس و بالعکس
• پایانه شهدای محراب – ملاصدرا شامل مسیر: شهدای محراب – میدان ابوذر – خیابان تیمسار فلاحی – خیابان شهید نیرنگ – خیابان ارشاد اسلامی – خیابان 24 متری – خیابان ملاصدرا – خیابان منتظر الفرج