بازدید از آرامگاه تماشایی فردوسی در توس

تودی تریپ: در میان دیدنی های مذهبی و مدرن مشهد، یک جاذبه وجود دارد که دیدن آن برای هر گردشگر ایرانی ضروری است. آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی در طوس تاریخی جالب و طولانی دارد. بازدید از این آرامگاه بدون شک یکی از کارهایی است که در سفر به مشهد باید انجام دهید.

زیارت آرامگاه فردوسی در طوس

آرامگاه فردوسی در 20 کیلومتری مشهد در شهر توس قرار دارد. این بنا با الهام از معماری دوره هخامنشی توسط هوشنگ سیحون به طرحی از کریم طاهرزاده طراحی و بازسازی شد.

بازسازی و ساخت این بنا در سال 1343 به دستور انجمن آثار ملی آغاز شد و در سال 1347 به پایان رسید.

این بنای 900 متری از ستون، سنگ و کاشی ساخته شده و در ستون ها و سرستون ها از عناصر تزئینی هخامنشی استفاده شده است. ابیاتی از حکیم فردوسی نیز در چهار طرف این بقعه نوشته شده است.

نمای داخلی این آرامگاه با الهام از معماری دوره اشکانی ساخته شده است که در قسمت پایینی بنا از 20 ستون مرمری و در قسمت فوقانی 8 ستون استفاده شده است.

این مقبره در مجموعه کتابخانه و موزه قرار دارد. موزه برچ یا فردوسی شامل 4 بخش است که در آن آثاری از کاوش‌های باستان‌شناسی در توس، انواع ابزار جنگی و حماسی مانند سپر، گرز و تیر کمان که در شاهنامه آمده است، اشیای باستانی مربوط به زمان حکیم فردوسی به معنای 4 پنجم و پنجم است. قرون هجری و اشیاء و نقاشی های اهدایی را به نمایش گذاشت.

آرامگاه فردوسی اولین بار در قرن سیزدهم در باغی به مساحت 6 هکتار در مقابل یکی از دروازه های شهر تابران توس که دروازه رزن نامیده می شد ساخته شد. گفته می شود پس از درگذشت این حکیم بزرگ، از دفن وی در قبرستان عمومی بیرون دروازه جلوگیری شد، لذا در داخل شهر در باغی که به آن متصل بود به خاک سپرده شد.

معماری دیدنی آرامگاه فردوسی

باغی در توس برای ساخت مقبره در نظر گرفته شد و مسابقه ای برای طراحی این مقبره در نظر گرفته شد.

سپس بهترین طرح انتخاب شد و اندکی بعد اجرای این طرح متوقف شد و طراحی طرح دیگری به شکل اهرام مصر در دستور کار قرار گرفت. چندین دستور توقف و راه اندازی مجدد انجام شد تا در نهایت سقف پلکانی تصویب شد. این مقبره 18 متر ارتفاع داشت و مقبره در وسط آن قرار داشت.

یک سنگ مرمر نفیس نیز بر بالای قبر که یک متر بالاتر از کف قرار دارد، قرار داده شده است. علاوه بر این، یک ایوان 40 متری ساختمان را احاطه کرده بود.

سقف این مجموعه نیز با معرق و موکرانی تزئین شده بود. مقبره و ایوان از سیمان و آهن ساخته شده و تصاویر شاهنامه توسط بهترین مجسمه سازان بر روی دیوارها نقش بسته است.

پس از تلاش های پی در پی سرانجام در جشن هزاره فردوسی در سال 1313 افتتاح شد و پس از مدتی به دلیل نم زدگی ساختمان آسیب دید و عملیات بازسازی بنا با حفظ نمای بیرونی آغاز شد که در سال 1347 به پایان رسید.

این بار ساختمان با مصالح بادوام و با کیفیت ساخته شد. ساختمان جدید بر روی 24 ستون در طبقه اول و 8 ستون در طبقه دوم قرار گرفته است.

نما با همان سنگ های ساختمان قبلی تزئین شده و قسمت های داخلی ساختمان نیز با سنگ های مرمر پوشیده شده است. نمای بیرونی ساختمان مشابه ساختمان قبلی ساخته شده است. کاشی های معرق از دوره هخامنشی الهام گرفته شده است.

سنگ قبر فردوسی و سنگ نقاشی فروهر از سنگین ترین سنگ های این مجموعه هستند که با وزن چهار تن در جهان شناخته شده اند.

در این باغ به جز آرامگاه فردوسی، موزه و کتابخانه نیز وجود دارد. با ورود به این مجموعه حوضی را می بینید که تصویر مقبره بر روی آب حوض می افتد. علاوه بر آرامگاه، بخش‌های دیگر این مجموعه عبارتند از:

تالار: تالار مرمر و گچ بری با چهار ستون بلند و دو سرستون بزرگ در چهار گوشه آن قرار دارد.

در این قسمت تصویر مرد بالدار (فروهر) در بالای ساختمان اصلی دیده می شود که ویژگی های تخت جمشید را نشان می دهد. راه پله با سنگ مرمر پوشانده شده و تعداد زیادی از اشعار فردوسی بر دیوار آن نقش بسته است.

موزه فردوسی: آثار سنگی از دشت توس آورده شده است مانند انواع اشیاء سرامیکی دوره اسلامی و پیش از اسلام و همچنین سکه های طلا و نقره دوره اسلامی مانند انبر، پیه سوز، عود، و غیره. و همچنین انواع سرامیک های لعابدار و بدون لعاب و ظروف مفرغی و هدایایی مانند نقاشی های چهره فردوسی، داستان هایی از شاهنامه، فرش و قالیچه.

کتابخانه فردوسی: این کتابخانه در ضلع شرقی بقعه قرار دارد و فرش زیبایی در کف آن دیده می شود. در این قسمت 9000 جلد کتاب وجود دارد که طبقه بالا به عنوان اتاق مطالعه و طبقه پایین به عنوان کتابفروشی استفاده می شود.

آرامگاه مهدی احوان الطلیح: هنرمند دیگری نیز در آرامگاه فردوسی مدفون است. علاوه بر این، مجسمه ای از نیم تنه او نیز در کنار او نصب شده است.

نقش های سنگی: نقش برجسته های سنگی شاهنامه در دیوارهای جنوبی و شرقی تالار دیده می شود که شرح مختصری از هر یک به خط نستعلیق نوشته شده است.

نقش هایی چون زال در حرم سیمرغ، نبرد زال با شیر، ضربه زدن روحش به رستم با کمند، نبرد رستم با اژدها، نبرد رستم با دیو سپید، رفتن رستم به جنگ شاه مازندران، نبرد رستم با یکی از بزرگان. مازندران، تیر رستم دوسه را از جنگل و جنگ با اسفندیار و پیروزی بیرون کرد.