بازار و حمام خان یزد؛ جالب و تماشایی
تودی تریپ: ساختار متفاوت و عرض متفاوت این بازار حکایت از ساخت تدریجی آن دارد که با طول ۲۷۴ متری، ارتفاع آن بین ۴ تا ۶ متر متغیر است.
بازار خان در واقع طولانی ترین و عریض ترین بازار شهر یزد به شمار می رود که زیربنای آن در دوره قاجاریه ساخته شده است. این بازار شامل دو بخش شمالی، جنوبی و شرقی-غربی است.
قسمت شمالی – جنوبی 78 متر طول دارد و 53 مغازه دارد. طول بخش شرقی-غربی نیز 180 متر و شامل 100 حجره است. این اثر در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۸۵۴۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آشنایی با بازار و همام خان یزد
بازارخان یکی از بزرگترین بازارهای شهر یزد است که مربوط به دوران ناصرالدین شاه قاجار است و توسط محمدتقی خان بافقی ساخته شده است. طول این بازار به حدود 274 متر و ارتفاع آن بین 4 تا 6 متر می رسد.
در کل حدود 153 مغازه در بازارخان فعال است و بخش های مختلفی مانند بازار، حمام، میدان و مدرسه وجود دارد.
این بازار خود متشکل از بازارهای دیگری است که عبارتند از: بازار زرگری، بازار پنجه علی، بازار قیصریه، بازار علاقبندی، بازار کاشیگری، بازار چیت سازی، بازار ملا اسماعیل، بازار افشار، بازار صدری (شاهزاده فاضل)، بازار دروازه مهریز، مسگری. و بازار نخود.
در گذشته این بازار برای خوانندگان بود و مردم عادی نمی توانستند از آن استفاده کنند. به همین دلیل نام او را بازارخان گذاشتند. حضور 20 تیمچه در این بازار نشان از پویایی آن پس از این همه سال دارد.
یکی از قسمت های مجموعه خان، بازار خان است. این بازار با 274 متر طول لقب عریض ترین و طولانی ترین بازار یزد را نیز یدک می کشد که توسط محمدتقی خان بافکی و نوادگانش ساخته شده است.
محمدتقی خان بافکی موسس حنائین و از والیان یزد بود که در زمان حیات خود آثار ارزشمندی چون باغ دولت آباد، بازار قیصریه، میدان خان، باغ گلشن و مدرسه خان را از خود به یادگار گذاشت.
حمام خان – که از دیگر قسمت های مجموعه خان است – نیز در حدود سال 1212 هجری قمری توسط وی ساخته شد. همام خان یزد یکی از بناهای تاریخی ارزشمندی است که به یکباره ساخته نشد، اما روند ساخت آن سال ها به طول انجامید.
شاید این سوال در ذهن مردم ایجاد شود که چرا همام خان به این شکل نامگذاری شده است. در پاسخ باید گفت که بنا به روایات مختلف این حمام به این دلیل نام خود را گرفته که عمدتاً مورد استفاده ثروتمندان و اشراف بوده است.
البته این بدان معنا نیست که مردم عادی اجازه استفاده از این غسالخانه را نداشتند، بلکه مردم عادی برای انجام فعالیت های مختلف از جمله عبادت، تبادل نظر و گذراندن اوقات فراغت در آن جمع می شدند و به گفتگو می پرداختند.
معماری دیدنی بازار و خان حمام یزد
بازار خان یزد 274 متر طول و بین 4 تا 6 متر ارتفاع دارد. این بازار از دو قسمت شمالی- جنوبی و شرقی-غربی تشکیل شده است که قسمت شمالی- جنوبی 78 متر از سطح بازار و قسمت شرقی- غربی به طول 180 متر شامل 100 حجره است.
بازارخان در مجموع 153 اتاق دارد که در میان آنها یک حمام تاریخی وجود دارد. این حمام که به همام خان یزد معروف است مانند خان بازار از معماری چشم نواز و قطعات دیدنی مختلف تشکیل شده است.
حمام خان از اجزای مختلفی مانند در، بینه، هنرستان، گارو، غرفه، فضای تکیه گاه، تن، کارینا، سربینا و ورودی تشکیل شده و از استخری به مساحت تقریبی شش در دوازده متر تشکیل شده است.
علاوه بر این، قسمت های مختلف پانسمان، جاکفشی و نشیمنگاه در این حمام وجود دارد که در نوع خود بسیار جالب و منحصر به فرد است.
جالب است بدانید که دیوارهای قسمت سربینه همام خان در گذشته با نقاشی ها و نقوش زیبایی تزیین شده بود، اما متأسفانه زمان دست خود را گرفته و تنها برخی از نقوش و نقاشی ها از دست ویرانگر زمان در امان مانده است.
لازم به ذکر است که قسمت گلخانه ای حمام تفاوتی با قسمت سربینه ندارد و از فضای بسیار دلنشینی با سقف گنبدی شکل و ستون هایی در وسط و اطراف آن تشکیل شده است.
در قسمت سلطنتی حمام، دیوارهای رنگارنگ و زیبایی با نقاشی هایی از وقایع و شخصیت های شاهنامه وجود دارد. گفته می شود این نقاشی ها مربوط به دوران قاجار است و در جریان بازسازی به آن اضافه شده است.
سبک معماری خاص و دیدنی، طراحی نورپردازی، استفاده از پنجره های رنگارنگ و جذاب و در نهایت گچ بری بسیار زیبا در سقف این بنا دست به دست هم داده تا همام خان را به یکی از زیباترین و جذاب ترین مکان های تاریخی کشورمان تبدیل کند. کشور.