آتشکده خورهه؛ جاذبه‌ای دیدنی و مشابه تخت جمشید

تودی تریپ: قدمت این محوطه تاریخی با قدمتی طولانی به هزاره دوم دوران باستان باز می گردد و در دوران باستان به عنوان آتشکده کورهه مورد استفاده قرار می گرفته است. بر اساس اسناد به جا مانده از گذشته، این بنای تاریخی ارزش مادی و معنوی فراوانی دارد و آثار باستانی یافت شده در اطراف آن حکایت از آتشکده ای بزرگ و باشکوه دارد که متاسفانه تنها ستون های عظیم آن باقی مانده است.

آشنایی با آتشکده هوروهه

مجموعه خرابه‌ها و ستون‌های کورهه یکی از مهم‌ترین آثار باقی‌مانده از دوران باستان ایران است. مورخان این مجموعه را آتشکده، معبد، کاخ و مرکز اعیاد و مراسم مذهبی و ملی می نامند. عمارت و خانه تابستانی و گورستان در دوره باستان و اسلامی مورد استفاده قرار می گرفته است.

از کاوش های انجام شده در این منطقه آثار متعددی از دوره های سلوکی، اشکانی، ساسانی و اسلامی به دست آمد که نشان از کاربردهای متفاوت آثار این منطقه در دوره های مختلف دارد.
خوره در اوستا به معنای محل طلوع خورشید است و از سوی دیگر کلمه خور در این کتاب به معنای اقامتگاه تابستانی است.

این منطقه در شمال شرقی محلات و بین روستاهای دودهک، ورین و آب گرام در کنار رودخانه خورخه قرار دارد. بررسی ها و آثار به دست آمده در دشت ها و کوه های کوره نشان می دهد که قدمت این منطقه به سال های قبل بازمی گردد. هزاره دوم قبل از میلاد این منطقه دارای اسناد تاریخی است و «لوئیس ون نبرگ» در کتاب باستان شناسی ایران باستان به نقل از هرتسفلد می گوید: «شایان ذکر است که معبدی اندکی به سمت جنوب در خورخه وجود دارد که در راه است. اراک به کاشان که هنوز دو ستون یونانی دارد.

پایه این ستون ها گرد ساده و سرستون های ستون ها به سبک یونی ساخته شده است که نوع دیگری از ستون سازی یونانی با ایده ها و سبک های بومی است. اولین نقشه این منطقه توسط مهندس حاکمی در سال 1355 با تحلیل معماری ترسیم شد.

بنای تاریخی کوره در زمینی به مساحت حدود 3550 متر ساخته شده است که شامل سه قسمت ایوان اصلی، قسمت شمالی و ایوان اصلی دارای 12 ستون در دو ردیف و دارای دیوار آجری در چهار طرف است.

ارتفاع ستون ها به بیش از هفت متر می رسید که با توجه به حجم سقف ایوان ها، ارتفاع ستون ها به بیش از 9 متر از این مجموعه می رسید. ستون ها از سنگ ساخته شده اند و به دلیل وجود معادن سنگ در محوطه ها، جنس آن تراورتن است که بهترین نوع سنگ است.

ویژگی های محوطه تاریخی خورهه

محوطه تاریخی کوره در حال حاضر بسیار آسیب دیده است و تنها 2 ستون بزرگ از این بنا باقی مانده است. این اثر باستانی در اصل توسط برخی محققین از جمله هرتسفلد به عنوان اثری مربوط به دوره سلوکی ارائه شده است.

شاید سرستون های باقی مانده از این بنا که تلفیقی از معماری یونانی در آن وجود داشت باعث شده بود که چنین نظریه ای در مورد آن ارائه شود. ضمناً تحقیقات انجام شده در این محوطه تاریخی نشان داده است که بنای مذکور مربوط به دوره اشکانی بوده و در هزاره اول پیش از میلاد ساخته شده است.

در مورد نوع بقایای بنای که در محوطه تاریخی کوره قرار دارد نظرات زیادی وجود دارد. برخی از محققان آن را معبدی باستانی مانند معبد آناهیتا می دانند و برخی دیگر از آن به عنوان یک بنای یونانی یونانی یاد می کنند. برخی معتقدند که اینها بقایای یک آتشکده باستانی است.

در این میان تحقیقات باستان شناسی بر روی این بنا نشان می دهد که این بنا نه معبد بوده و نه آتشکده، بلکه کاخی خصوصی بوده که در قرن های اول قبل از میلاد ساخته شده است. و تا پایان دوره اشکانی وجود داشته است. باستان شناسی در این منطقه آثار و سفال های دوره اسلامی را نیز کشف کرده است.

از سوی دیگر، تحقیقات در محوطه تاریخی خورخه نشان می‌دهد که این محوطه باستانی در دوره ایلخانی به گورستان تبدیل شده است و اسکلت‌های به‌دست‌آمده از این منطقه چنین نظریه‌ای را اثبات می‌کند.

این آثار در نقوش با آثار تخت جمشید تفاوت دارند و از پایه ستون تا بالا به شکل مخروطی ناقص باریک ساخته شده و سطح مخروط ها مارپیچ است.

بر اساس اسناد موجود، چهار ستون تا سال 378 هجری قمری در آنجا ایستاده بود که به تدریج از بین رفت. بیشتر آثار کشف شده در این منطقه مربوط به سال 1355 است. کوزه های کروی، قطعات سنگی تزئینی و شیشه، اشیاء فلزی و اسکلت انسان ذکر شده است.

راه های دسترسی به ستون های خوره محلات، جاده محلات به آبگرم، سپس خورهه با جاده آسفالته حدود 20 کیلومتر و جاده قم به اصفهان نرسیده به شهر دیلیجان و 70 کیلومتری قم، روستای دوذک. سپس تا خوره حدود 12 کیلومتر. مجموعه باستانی. و تاریخ خوره محلات یکی از آتاهای باستانی کشور که محل مطالعه باستان شناسان است با شماره ملی 131 در آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.