صنایع دستی ممتاز سیستان و بلوچستان را از دست ندهید

تودی تریپ: اسامی مناطق مهم صنایع دستی سیستان و بلوچستان که بر اساس نظر سازمان ملی استاندارد ایران تایید شده است، بیش از گذشته مؤید خلاقیت و هنر مردم این دیار است و در ادامه مهمترین آنها

سفال بلوچستان، سکه دوزی بلوچ، سوزن دوزی بلوچ، خامه دوزی سیستان، قالی سیستان، فرش بلوچستان، حصیر سیستان، حصیر بلوچستان، قیچی بلوچستان، پلی وردوس بلوچ (پریوردوس: نوعی گلدوزی روی پارچه)، آینه کاری، ابزار سنتی بلوچستان تسیچاک، ابزار سنتی کیچک سیستان.

سایر سوغات و صنایع دستی سیستان و بلوچستان، سیاه دوزی (تزیین لباس با نخ های مشکی و معمولاً پشمی)، دودنی بافی (تورهای تزئینی با اسفند)، چتر بافی (برای کمپینگ و معمولاً با موی بز)، به علاوه بافتنی، جاجیم بافی. نمد مالی سفره بافی (به نام جهیزیه و با پشم شتر) و ریسندگی است.

در سال های اخیر آثار بسیاری از هنرمندان و صنعتگران سیستان و بلوچستان نشان کیفیت صنایع دستی یونسکو را از سوی سازمان جهانی یونسکو دریافت کرده اند.

سیر تاریخی صنایع دستی سیستان و بلوچستان

مردم سیستان و بلوچستان مانند سایر اقوام ایرانی همواره به دنبال راهی برای استفاده بهتر از هنر نیاکان خود بوده اند. آنها از برگ درختان، مو و پشم حیوانات، خاک و هر آنچه که به دستشان می‌رسید استفاده می‌کردند تا محصولات جدیدی برای خود بسازند یا رنگ و حس جدیدی به موجودات زنده‌شان ببخشند.

صنایع دستی سیستان و بلوچستان محور این تفکر است و این کار به مرور زمان باعث خلق آثار ارزشمند و زیبایی شده که هر روز بر زیبایی آن افزوده می شود.

هنرها و صنایع دستی مختلفی در استان پهناور سیستان و بلوچستان پراکنده است که هر کدام علاقه مندان خاص خود را دارند.

این هنرها بیانگر فرهنگ مردم این منطقه است و بخش بسیار مهمی از شیوه زندگی آنها را به تصویر می کشد.

صنایع دستی عالی و دیدنی در سیستان و بلوچستان

سوزن دوزی

سوزن دوزی هنر تزیین پارچه است و قدمتی طولانی به قدمت تاریخ این کشور دارد. این هنر به بلوچی دوزی نیز معروف است و جلوه ای دیدنی و خیره کننده دارد. هنرمندان روی پارچه های ساده با نخ های رنگی و با استفاده از قلاب و سوزن طرح هایی می سازند. نقوش سوزن دوزی ذهنی و الهام گرفته از رویا است و بر این باورند که سوزن دوزی نشان دهنده دردها، امیدها و آرزوهای زنان بلوچ است. سوزن دوزی روی لباس، سفره عقد، روکش، بالش، فرش، رومیزی، پشت و یا حتی لباس انجام می شود.

خامه دوزی

خامه دوزی سوزن دوزی است که در آن از نخ ابریشم استفاده می شود. از این هنر برای تزیین لباس، جانماز، انواع دستمال و سفره استفاده می شود.

سفالگری

سفالگری یکی از هنرهای قدیمی سیستان و بلوچستان است و سفال های یافت شده در شهر سوخته نشان از قدمت این هنر دارد. روستای کلپورگان یکی از مراکز مهم تولید سفال در شهرستان سراوان است و از سال 1395 به عنوان موزه زنده سفال کلپورگان به ثبت رسیده است و این روستا تنها موزه زنده سفال جهان است و این هنر بیش از 3000 سال قدمت دارد. .

فرزندپروری

پریواردو یا پلی‌واردو نوعی سوزن دوزی یا گلدوزی روی پارچه است. جلوه این هنر را بیشتر در مرز شال و شال زنان بلوچ می توان دید; اما در برخی نقاط استان از این هنر برای تزیین جلوی سینه، شلوار و آستین، کلاه، گرمکن، روسری، بازوبند، روکش نماز و… استفاده می شود.

بیشتر بومیان سیستان و بلوچستان و روستاهای سراوان و ایرانشهر به این هنر اشتغال دارند و از آن کسب درآمد می کنند.

گلدوزی مشکی

سیاه دوزی نوعی سوزن دوزی با نخ ابریشم مشکی است که برای تزیین سرآستین و سینه لباس استفاده می شود. در این هنر نقش‌های مثلثی شکل روی لباس‌ها با بخیه‌های دندان موش به هم پیوسته زده می‌شود و گاهی از دوخت‌های زنجیره‌ای بین دوخت دندان موش استفاده می‌شود.

سکه دوزی و آینه دوزی

آینه دوزی و سکه دوزی هنر دوخت آینه و سکه در اندازه های مختلف همراه با پولک در لباس محلی، جلیقه، روتختی است. این هنر پس از سوزن دوزی دومین هنر پرطرفدار در سیستان و بلوچستان است و گاه در کنار ابریشم دوزی، بافندگی و دوخت های تزیینی مورد استفاده قرار می گیرد. این هنر در مجالس عروسی کاربرد فراوانی دارد و در تخت و جهیزیه عروس و یا حتی گردنبند شتری برای تزیین عروسی استفاده می شود. در کنار سکه و آینه، مهره و مروارید، پولک، مروارید، دکمه صدف، روبان و پارچه ابزار لازم این هنر است.

جواهر سازی

بر اساس متون تاریخی، هنر خاتم کاری و تزیین با سنگ های قیمتی در سیستان، نیشابور و هرات از قرون اولیه در جهان اسلام بسیار معروف بود و جالب است بدانید که سنگ های قیمتی سیستان از جمله هدایایی بود که به این شهر ارسال می شد. مراکز دولتی

گاومیش های پف کرده

دودنی بافی یکی از هنرهای تاریخی و دانش ساخت تارهای تزئینی با گیاهان علفی است. گیاهی با برگ های تقسیم شده ساده و گل های زرد تا سفید که در بیشتر مناطق روستایی می روید. در گذشته از این هنر برای تزیین خانه و گاهی به عنوان وسیله ای برای محافظت در برابر چشم بد، مال و جان استفاده می شد.

تولید کپر

هنر دیگر نمد است. شستن، رنگرزی و تهیه پشم بر عهده مردان بلوچ است، اما نمد بر عهده زنان است. برخی از نمدهای بلوشکی به دلیل ترکیب رنگ های متنوع، آثار هنری محسوب می شوند.