سفری به دل تاریخ ایران با دیدن پرسپولیس

تودی تریپ: قبل از شروع سفر تاریخی خود بهتر است چند کلمه در مورد این جاذبه بگوییم. تخت جمشید نام یکی از شهرهای باستانی ایران در مرودشت استان فارس است که توسط داریوش بزرگ پایه گذاری شده است. این شهر طی سالیان متمادی توسط سایر پادشاهان هخامنشی مانند خشایارشا و اردشیر اول گسترش یافت و سالیان دراز پایتخت باشکوه و تشریفاتی امپراتوری هخامنشی بود.

همه این شهر را با ستون های وارونه و سرستون های باشکوهش می شناسند و در کنده کاری هایش به دنبال ردپای تاریخ می گردند. در این شهر باستانی کاخی به نام تخت جمشید وجود دارد که در اولین روز سال نو میزبان مقامات امپراتوری هخامنشی بوده و بر نذورات آنان به پادشاه نظارت می‌کرده است.

هر قسمت از این شهر 125000 متری چیزی برای گفتن دارد. کنده کاری ها و کتیبه ها از گذشته این ستون ها و دیوارها صحبت می کنند و داستان هایی در مورد تاریخ بیان می کنند.

معرفی تخت جمشید

تخت جمشید نام معروف برجسته ترین اثر معماری هخامنشی است که در جلگه مرودشت قرار دارد و نام های دیگر آن پارس، تخت جمشید، تخت جمشید، هزار ستون یا چهل منار، پایتخت باشکوه و تشریفاتی پادشاهی ایران در دوران می باشد. شاهنشاهی هخامنشی و مرکزی برای برگزاری مراسم و جشن های آیینی به ویژه نوروز است. از قرون وسطی اسلامی، از آنجایی که بنای ارگ پارس را به جمشید پادشاه افسانه ای ایران نسبت دادند، این بنا را تخت جمشید نامیدند.

همانطور که در منابع متعدد و گوناگون تاریخی آمده است، ساخت تخت جمشید از حدود 25 قرن پیش در دامنه غربی کوه رحمت، به عبارتی میترا یا مهر، در زمان داریوش بزرگ آغاز شد و سپس توسط جانشینان وی ادامه یافت. با تغییراتی در ساختار اصلی آن. بر اساس کتیبه‌های گلی یافت شده در تخت جمشید، معماران، هنرمندان، صنعتگران، کارگران، زنان و مردان بی‌شماری در ساخت بنای تخت جمشید مشارکت داشتند. بنا به یکی از افسانه ها، ساخت این مجموعه بزرگ و زیبا در تخت جمشید 120 سال به طول انجامید. اسکندر مقدونی، سردار یونانی به ایران حمله کرد و تخت جمشید را به آتش کشید. اما ویرانه های این مکان هنوز در مرودشت نزدیک شیراز مرکز استان فارس پابرجاست.

در داخل محوطه تخت جمشید موزه ای جذاب با آثاری از دوره هخامنشی مانند گل نبشته های تخت جمشید، سرستون ها، سرنیزه ها و پیکان ها، خوشه های طلا، کتیبه حرم حصیر شاه، مجسمه سنگی نیمه کاره کوچک و سفال های بزرگ قرار دارد. بنای این موزه در ابتدا کاخ ملکه بوده که ساخت آن به دستور خشایارشاه در زمان اردشیر اول به پایان رسید.

تخت جمشید هم اکنون یکی از آثار جهانی ثبت شده در ایران در یونسکو است.

معماری دیدنی تخت جمشید

اولین بنای این شهر بر روی سکوی سنگی در نزدیکی کوه رحمت ساخته شد. این کاخ سلطنتی شامل چهار بخش مهم است: کاخ‌های رسمی و تشریفاتی، اقامتگاه‌های شخصی و کاخ‌های کوچک، خزانه سلطنتی و دژ دفاعی.

در جنوب و شمال این سکو دو دره وجود داشت. شهر پارس در غرب، جنوب غربی و شمال غربی تشکیل شده است. خانه ها از خشت خام ساخته شده بودند و به همین دلیل نتوانستند در برابر آتش اسکندر مقاومت کنند و قربانی آتش شدند.

معماران، هنرمندان و کارشناسان ملل مختلف برای ساخت این بنای عظیم انتخاب شدند که در میان آنها آشوری ها، مصری ها، بابلی ها، لودی ها، ایونی ها، هندوها و سکاها بودند. در ساخت این بنای زیبا از اصول استفاده شده است. مانند استفاده از نسبت طلایی که یکی از اصول شگفت انگیز در معماری تخت جمشید است.

نسبت طلایی در واقع نسبت ارتفاع سربرگ ها به عرض آنها و نسبت ارتفاع ستون ها به فاصله بین دو ستون است. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه به شمار می رود و استفاده از آن در تخت جمشید نشان از هنر ایرانیان باستان در معماری دارد. استفاده از سرب در این مجموعه نیز برای افزایش پایداری ساختمان مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین به دلیل وجود سرب در بین ستون ها مقاومت خود را در زلزله از دست ندادند.

در نگاه اول، ممکن است فکر کنید که سازه ها به صورت یکپارچه ساخته شده اند. اما در واقع تکه تکه شده اند و این قطعات روی هم قرار می گیرند.

دو قسمت از ستون توسط سرب مذاب به هم متصل شده اند و این ضریب مقاومت ستون ها است. در ساخت این بنای باشکوه از تزئینات نیز استفاده شده است. نقوش زیادی بر روی دیوارها و ستون های تخت جمشید به چشم می خورد که توجه همگان را به خود جلب می کند. این نقش‌ها نه تنها برای زیباسازی ترسیم می‌شوند، بلکه ویژگی‌های انسان‌های گذشته را نیز نشان می‌دهند. کنده کاری سرهای قبیله، سر ستون های افسانه ای و غیره. برای همه جذاب هستند حتی نقش برجسته‌های کاخ‌های تخت جمشید را از مهم‌ترین آثار دوران باستان می‌دانند، زیرا علاوه بر کندن و نقش‌آفرینی معماران، این قسمت‌ها را نیز تزیین می‌کردند، مانند چسباندن فلزات گرانبها به شکل تاج. گوشواره، گردنبند یا برای تزیینات اصلی لباس، تاج و کلاه سنجاق دار، در نهایت از رنگ برای تزیین نقوش استفاده می شد.