زیباترین خانه تاریخی تهران / خانه تماشایی مقدم

تودی تریپ: خانه موزه مقدم یکی از مهم ترین خانه های تاریخی تهران است که به خانه تکبرالملک نیز معروف است. این خانه در ابتدا عمارتی اصیل و مجلل بوده که خانواده محمدتقی خان از معروف ترین درباریان قاجار و شهردار تهران در آن زندگی می کردند.

پس از درگذشت تشبرالملک، این خانه به پسرش دکتر محسن مقدم، استاد باستان شناسی دانشگاه تهران واگذار شد. دکتر مقدم به همراه همسرش این خانه زیبا را به موزه اسناد و صنایع دستی ایران تبدیل کردند و در سال 1351 به دانشگاه تهران هدیه کردند.

این خانه موزه مجموعه ای نفیس و ارزشمند از سرامیک، میناکاری، خاتم، پارچه و معرق ایرانی را در خود جای داده است. خانه مقدم در سال ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسید.

مسیر تاریخی خان مقدم

خانه مقدم یکی از خانه های مجلل دوره قاجاریه است که متعلق به یکی از درباریان آن زمان به نام محمدتقی خان احبال الملک بوده است. او یکی از مقامات برجسته دربار قاجار بود و سمت‌هایی را به‌عنوان رئیس حسابداری در تهران و وزیر نیرو ایران در برن سوئیس داشت.

حساب الملک دو پسر به نام های حسن و محسن داشت که برای ادامه تحصیل به اروپا رفتند. حسن که در فعالیت های ادبی، سیاسی و اجتماعی فعال بود، در جوانی درگذشت. اما محسن برادر کوچکتر پس از اتمام تحصیلات خود در رشته های نقاشی، تاریخ هنر و باستان شناسی در سال 1315 هجری شمسی به ایران بازگشت و به همراه همسر ارمنی بلغاری الاصل خود به نام سلما کویمجیان در خانه پدری ساکن شد.

محسن مقدم و سلما که ریاست کتابخانه موزه ملی ایران را بر عهده داشت، در کنار فعالیت های علمی، آثار و اشیای بسیاری را برای حفظ میراث فرهنگی و تاریخی ایران جمع آوری کردند.

بسیاری از این اقلام در جریان کاوش های باستان شناسی دکتر مقدم به دست آمده و بسیاری دیگر از آثار موزه مقدم توسط قاچاقچیانی که قصد داشتند آثار باستانی را از ایران خارج کنند، خریداری شده است.

همانطور که در قسمت‌های مختلف معرفی بخش‌ها اشاره کردیم، محسن مقدم مجموعه‌ای از آثار ارزشمند بسیاری از جمله کاشی، قطعات سنگ تراشیده شده با الهام از فضاهای سنتی-تاریخی را در این بنای قدیمی نصب کرد و برخی دیگر از جمله مجموعه پارچه، نگهداری خشت و… قلیان، سرامیک، شیشه، تابلو، معرق، مهر و اسناد تاریخی با نظم خاصی در خانه پدری اش.

محسن مقدم این خانه ارزشمند را در سال 1351 به دانشگاه تهران اهدا کرد و سرانجام با مرگ خود در سال 1366 و درگذشت همسرش در سال 1369، موزه مقدم مستقیماً به دانشگاه تهران منتقل و به موزه تبدیل شد.

بازدید از خانه مقدم

این خانه در ابتدا محل سکونت یکی از درباریان قاجار به نام محمدتقی خان احبال الملک بوده و بعدها در اختیار پسرش دکتر محسن مقدم قرار گرفت.

دکتر مقدم که تحصیلات عالی خود را در اروپا به پایان رساند، به همراه همسر ارمنی خود سلما در این خانه ساکن شد و تغییرات عمده ای در فضای داخلی آن ایجاد کرد.

او این خانه را به انباری برای وسایل قدیمی و کلکسیونی مانند کاشی ها و سنگ های قیمتی و قدیمی، مجموعه پارچه، چسب و قلیان، سرامیک، شیشه، نقاشی، معرق، مهر و اسناد تاریخی تبدیل کرد. به همین دلیل امروزه به این مکان موزه نیز می گویند.

در نهایت دکتر مقدم این خانه زیبا را به دانشگاه تهران تقدیم کرد تا آیندگان از این مکان و آثار ارزشمندی که به همت مالک در آنجا جمع آوری شده بازدید کنند. این خانه با وجود معماری و آثار ارزشمند داخل، در حال حاضر به عنوان یکی از گران ترین خانه های جهان شناخته می شود.

خانه مقدم که 2117 متر مربع مساحت دارد مانند اکثر خانه های اعیانی ایران از سه قسمت بیرونی، اندرونی و نگهبانی تشکیل شده است. در زیر آنچه را که در هر یک از این بخش ها می بینید توضیح خواهیم داد.

پس از ورود به ساختمان، ابتدا با یک راهرو بزرگ روبرو می شوید که در آن می توانید باجه فروش بلیط، کمدهای وسایل بازدیدکنندگان، تعدادی نقشه تهران از دوره های مختلف تاریخ و حوض فیروزه ای را ببینید.

برای بازدید از این مجموعه زیبا می توانید همه روزهای هفته به جز دوشنبه از ساعت 9 صبح تا 17 بعدازظهر از آن بازدید کنید. همچنین قبل از ورود به خانه هزینه کمی برای بلیط دریافت می شود اما ارزش خانه موزه مقدم بسیار بیشتر از این حرف هاست. زمان پیشنهادی خانه موزه مقدم در تهران نیز 1 تا 3 ساعت است.

تهران شهری است که در هر فصلی چهره ای زیبا دارد، اما به دلیل شلوغی و ترافیک، بهترین زمان برای بازدید از نقاط مرکزی و بافت قدیمی تهران در ایام نوروز بایرام است.

نشانی: تهران، خیابان امام خمینی، بعد از شیخ هادی، جنب بانک ملت، پلاک 251

با توجه به اینکه این قسمت از شهر مشمول طرح ترافیک است و به راحتی نمی توان در اطراف آن جای پارک پیدا کرد، بهتر است برای رسیدن به خانه مقدم، خودروی شخصی خود را رها کرده و از وسایل نقلیه کمک بگیرید.

مترو: ایستگاه مترو حسن آباد در 500 متری شرق این خانه و ایستگاه مترو دانشگاه امام علی (ع) در 500 متری غرب این مکان قرار دارد. به یاد داشته باشید که هر دو ایستگاه در خط آبی مترو هستند.

اتوبوس: اتوبوس های خط جمهوری – بهارستان در خیابان امام خمینی تردد می کنند و در فاصله کمی از خانه مقدم ایستگاه های اتوبوس برای این خط وجود دارد و می توانید به راحتی از آنها برای رسیدن به مقصد استفاده کنید.