ارگ راین؛ جاذبه‌ای جالب در کرمان

تودی تریپ: قدمت این ارگ مربوط به دوره ساسانیان است و برخی از منابعی که امروزه در دست است می گویند که این ارگ در زمان یزدگرم سوم وجود داشته است، دوره ای که با حمله اعراب به کرمان همراه بوده اما نتوانسته اند وارد ارگ شوند.

برخی ارگ راین را به نام ارگ میرزا حسین خان می شناسند زیرا یکی از قلعه های نادرشاه افشار بوده است.

تاریخچه قلعه راین

قلعه راین در شهر راین واقع شده است. شهری که به نظر می رسد قدمت آن به دوران ساسانیان بازمی گردد. گفته می شود در گذشته این شهر در مسیر شاهراه غرب به شرق و شاهراه کرمان – جیرفت قرار داشت و کاروان های تجاری زیادی در آنجا توقف می کردند.

راین یکی از مراکز مهم بازرگانی کالا و همچنین بافت پارچه های با ارزش بود که محصولات آن به شهرها و کشورهای دوردست مانند مصر صادر می شد. ارگ راین به دلیل نزدیکی به شهر و وسعت زیاد، محل توقف این کاروان ها بود.

در تاریخ کرمان نام قلعه راین در اسناد به جا مانده از قرن اول هجری نیز آمده است. در برخی از کتب تاریخ آمده است که در زمان یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی (31 هجری قمری) اعراب به فرماندهی مجاشع بن مسعود موفق شدند شهر کرمان و بسیاری از نواحی این استان را تصرف کنند. اما آنها نتوانستند راهی به قلعه مستحکم راین بیابند.

برخی منابع نیز ادعا می کنند که قلعه فعلی که امروزه وجود دارد بر روی قلعه های قدیمی و بناهایی ساخته شده که به مرور زمان ویران شده اند. بیشتر این بناها در اثر بلایای طبیعی از جمله زلزله ویران شدند، اما ارگ ارین به دلیل معماری و موقعیت جغرافیایی خود از فاجعه دور ماند و عنوان مستحکم ترین و تسخیرناپذیرترین سازه ها را از آن خود کرد.

اعتقاد بر این است که ارگ ​​فعلی راین 500 سال پیش ساخته شده است.

در زمان میرزا حسین خان (راینی) قلعه باران یکی از قلعه های فرماندهی وی به شمار می رفت.

میرزا حسین خان در زمان نادرشاه افشار می زیست و حکومت می کرد و فرزندش در زمان حکومت زندیه بر ایران مدیریت قلعه را بر عهده داشت. پس از پایان سلطنت زندیه، این ارگ محل سکونت نوادگان میرزا حسین خان شد که نوادگان او هنوز در کرمان و شهر راین زندگی می کنند.

در ایالت راین حکومت پدر و پسر نشانه محبوبیت مردم آن دیار بود تا جایی که در بسیاری از منابع این ارگ را ارگ میرزا حسین خان نامیده اند.

یکی از نکات قابل توجه قلعه راین که شاید آن را از سایر بناهای مشابه متمایز کند، زندگی حدود 5000 نفر تا 150 سال پیش در آن است. اما پس از آن به تدریج ارگ به فراموشی سپرده شد و خانه های آن ویران شد.

در سال 1374 سازمان میراث فرهنگی تصمیم گرفت تا جانی تازه به ارگ ​​ببخشد و شکوه سابق را به این بنای قدیمی بازگرداند. در این دوره مرمت آن آغاز شد و تاکنون قسمت های مختلفی از آن مرمت شده است.

معماری جالب ارگ ​​راین کرمان

قبل از ورود به قلعه، قسمتی به نام قرنطینه وجود داشت که افراد قبل از ورود به ارگ ​​اول وارد این مکان می شدند تا اگر بیمار نبودند، می توانستند وارد ارگ راین شوند. ورودی این ارگ بازار است.

در این قسمت راهروهای باریک و سرپوشیده برای مقابله با گرمای هوا طراحی شده است. پس از گذر از بازار به میدانی به نام میدان سخنرانی می رسیم که در گذشته برای اطلاع عموم مردم از اخبار مهم قلعه دولت استفاده می شد.

اگر وجود پلکان در ارگ راین توجه شما را به خود جلب کرد، باید بگوییم که وجود این پله ها بی دلیل نبوده و قصد جدایی قشرهای جامعه مانند خانات را از اعیان و عوام داشته است.

جالب اینجاست که حتی نوع مصالح استفاده شده در قسمت الیت با قسمت عمومی متفاوت است. اگر به معماری این بنا دقت کنیم متوجه می شویم که در ارگ راین که مانند یک شهر کوچک است 36 قسمت مختلف وجود دارد.

به گونه ای که برای سکونت هر یک از لایه های جامعه مانند کشاورزان، بازرگانان و صنعتگران قسمت جداگانه ای در نظر گرفته شده است. وجود خانه های 2-3 طبقه در آن زمان از دیگر شگفتی های این ارگ است.

نحوه ارتباط بین برج های دیده بانی اطراف قلعه به گونه ای بود که 15 برج فرعی اطلاعات دریافتی را به برج اصلی یا اصلی واقع در قلعه دولتی ارسال می کردند. در قسمت نگهبانی که او نزدیک درب ورودی قرار داد، سوراخ هایی وجود دارد که می تواند عبور افراد را از بالای برج تماشا کند یا در زمان جنگ که افراد مختلف و دشمنان وارد می شوند، مواد مذاب را روی سرشان می ریزند.

بخشی از ارگ راین کرمان به آتشکده دائمی و موقت اختصاص داشت. آتشکده دائمی در زمان امام صادق (ع) به دلیل گسترش اسلام، این آتشکده نیز مانند سایر آتشکده های ایران خاموش شد و بعدها کاربری زورخانه را به خود اختصاص داد. اما آتشکده موقت طی مراسم و جشن های خاصی تقدیس می شد.

جالب است بدانید که معماری قلعه راین که مانند یک پیچ و خم با دیوارهای بلند است، در واقع تکنیکی برای به تاخیر انداختن حمله مهاجمان به قلعه بوده است.

شاید تعجب کنید که قلعه راین پابرجا و مستحکم است، اما دلیل آن این است که تا 150 سال پیش افراد زیادی در آن زندگی می کردند. اما پس از آن مدت ها متروکه شد تا اینکه در سال 1374 روند بازسازی و تعمیر آن از سر گرفته شد.